بررسي پتانسيل پارك ملي و منطقه حفاظت شده ساريگل براي اكوتوريسم با استفاده از GIS

زمينه و هدف: توسعه گردش گري در مناطق حفاظت شده، هم براي مديريت منطقه و هم براي گردش گران مزاياي فراواني به همراه دارد. اما بايد اين مساله را در نظر داشت كه انجام فعاليت هاي گردش گري بدون برنامه ريزي و مديريت صحيح و بررسي توان منطقه، مي تواند اثرات منفي بر منطقه حفاظت شده و تجارب گردش گران داشته باشد. هدف اين مطالعه شناسايي مناطق مناسب و داراي توان، جهت گسترش و توسعه اكوتوريسم در مناطق حفاظت شده است. پارك ملي  و  منطقه حفاظت شده ساريگل، به عنوان يكي از مناطق تحت حفاظت كشور، از جذابيت هاي قابل توجهي برخوردار است. روش بررسي:  در اين تحقيق با استفاده از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي AHP و  به كارگيري فن GIS به تعيين مناطق مناسب گردش گري پرداخته شده است. معيارهاي به كار گرفته شده شامل شكل زمين، اقليم، زيست گاه حيات وحش، تيپ و تراكم پوشش گياهي و خاك منطقه مي باشد.  نقشه توان اكولوژيكي منطقه به روش AHP  براساس اين معيارها توليد شد. نقشه جذابيت منطقه نيز  با برداشت نقاط به وسيله GPS  و وزن دهي از طريق پرسش نامه و نرم افزار GIS به دست آمد. سپس اين نقشه با نقشه توان اكولوژيكي منطقه، مقايسه و در نهايت مناطق مناسب و مستعد براي گردش گري و اكوتوريسم پهنه بندي شدند. يافته ها: نتايج نشان مي دهد كه مناطق داراي پتانسيل بسيار بالا در قسمت هاي شامل غربي، شمال شرقي و جنوب غربي واقع شده است. مناطق با توان بالا هم مناطقي نظير آبشار ايزي، سد اسفراين، دره گنجدان و دره بيدواز شامل مي شوند. در نقشه جذابيت نيز بيش ترين جذابيت مربوط به قسمت هاي شمالي و بعضي قسمت هاي جنوبي منطقه مانند آبشار ايزي است. با مقايسه نقشه توان اكولوژيك و نقشه جذابيت، مشخص شد كه اكثر مناطقي كه داراي جذابيت بالا هستند براي توسعه اكوتوريسم هم داراي توان بالا مي باشند. بنابراين، مشخص شد كه قسمت هاي شمالي منطقه، آبشار ايزي و قسمت هايي از پارك ملي، قابليت توسعه اكوتوريسم را دارند. اين مناطق هم داراي توان اكولوژيكي و هم داراي جذابيت براي جذب گردش گر هستند. بحث و نتيجه گيري: توسعه گردش گري در منطقه حفاظتي ساريگل به نفع منطقه و محيط زيست بوده و سبب ارتقاي سطح حفاظت و بهره برداري پايدار از استعدادها مي گردد. اما بايستي در مناطق تحت حفاظت، حفاظت اولويت اول مديريتي باشد و كاربري هاي مجاز ديگر از جمله گردشگري، تنها در صورتي قابل انجام هستند كه با اهداف حفاظتي در تعارض نباشند.