بررسي محتواي كتاب هاي درسي قرآن دوره متوسطه اول بر اساس شاخص هاي رويكرد اسلامي در تربيت اخلاقي

A Review of the Content of the Quran Textbooks for the Junior High School Based on the Parameters of Islamic Approach in Moral Education

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسايي شاخص­ هاي رويكرد اسلامي در تربيت اخلاقي و تحليل محتواي كتاب­ هاي درسي قرآن دوره متوسطه اول بر اساس آن شاخص ­ها انجام شد. • روش: اين پژوهش با تركيبي از روش­هاي مطالعات كتابخانه­ اي، دلفي فازي، تحليل محتواي كيفي– قياسي و كمي صورت گرفت. در بخش مطالعات كتابخانه ­اي، جامعه پژوهش را منابع علمي مرتبط با موضوع تحقيق تشكيل داد و روش نمونه ­گيري از آن، در دسترس بود كه تا رسيدن به حد اشباع اطلاعات ادامه داشت. براي جمع ­آوري داده ­ها از فيش و براي تجزيه و تحليل داده­ ها از شيوه كيفي استفاده شد. در بخش دلفي فازي، جامعه آماري شامل اساتيد شاغل در دانشگاه ­هاي استان­ همدان در سال 1399 در رشته­ هاي علوم­ تربيتي، روانشناسي و الهيات بود كه 40 نفر از آن­ها به صورت هدفمند به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. براي جمع ­آوري داده­ ها از پرسشنامه محقق ساخته و براي تجزيه و تحليل داده­ ها از شاخص ­هاي آمار توصيفي بهره­ گيري شد. در بخش تحليل محتوا، جامعه آماري را كتاب ­هاي درسي قرآن دوره متوسطه اول تشكيل داد كه به روش سرشماري بررسي شد. براي جمع­ آوري داده ها از چك ليست محقق ساخته تحليل محتوا و براي تجزيه و تحليل داده ­ها از روش­­­ آنتروپي شانون بهره ­­برداري گرديد. • يافته­ ها: يافته­ ها حاكي از توزيع نامتوازن شاخص ­هاي رويكرد اسلامي در تربيت اخلاقي­ در محتواي كتاب­ هاي نامبرده است، بطوريكه بيشترين ضريب اهميت مربوط به شاخص امر به معروف و كمترين ضريب اهميت مربوط به شاخص­ هاي توجه به تمايلات فطري انساني، خودسازي، خودشكوفايي، خودشناسي، انتخاب آگاهانه و فعل ارادي مي ­باشد. • نتيجه­ گيري: بازنگري در محتواي كتاب­ هاي مذكور بر اساس شاخص ­هاي رويكرد اسلامي در تربيت اخلاقي ضروري است.

• Objective: The present study was conducted to identify the parameters of the Islamic approach in moral education and analyze the content of the Quran textbooks in the junior high school based on those parameters. • Method: This study was conducted with a combination of library, Fuzzy Delphi, and Qualitative-Deductive Content Analysis Methods. In the library studies section, the research community consisted of scientific resources related to the research topic and the sampling method was available, which continued until the information saturation. The card repertoire was used to collect data and a qualitative method was used to analyze the data. In the Fuzzy Delphi section, the statistical population included professors working in universities of Hamadan Province in 1399 SH in the Fields of |educational science, psychology, and theology, 40 of whom were purposefully selected as a statistical sample. A researcher-made questionnaire was developed to collect data and the parameters of descriptive statistics were used to analyze the data. In the content analysis section, the statistical population consisted of the Quran textbooks for the junior high school, which were examined by the census method. A researcher-made content analysis checklist was used to collect the data and Shannon Entropy method was used to analyze the data. • Findings: The findings indicate an unbalanced distribution of parameters of Islamic approach in moral education in the content of the abovementioned books, in a way that the highest coefficient of importance is related to the Index of enjoining good and the lowest coefficient of importance is related to the indices of attention to innate human tendencies, self-improvement and self-actualization, self-knowledge, conscious choice and voluntary action. • Conclusion: it is necessary to review the content of the abovementioned books based on the characteristics of the Islamic approach in moral education.