برآورد سهم منابع آلودگي نيترات در توزيع مكاني آلودگي در درياي خزر

امروزه شناخت آلودگي درياها با توجه به آثار آلودگي آب درياها و اقيانوس ها بر زندگي انسان بسيار مهم است. در اين پژوهش با انتخاب نيترات به‌عنوان شاخص آلودگي و مدل سازي تفكيك شده منابع آلودگي و تحليل آن، سهم منابع مختلف آلودگي در درياي خزر برآورد شده است. عمده آلودگي درياي خزر ناشي از رودخانه ولگا است و رود كورا بعد از ولگا بيشترين سهم آلودگي را دارد. در تحقيق حاضر براي اولين بار به‌صورت كمّي سهم منابع مختلف آلودگي نيترات در ميزان آلودگي مناطق مختلف درياي خزر به صورت فصلي برآورد و در قالب نقشه هاي دوبعدي تفكيك شده است. همچنين با جمع اثر منابع مختلف، توزيع غلظت كلي آلودگي نيترات در فصول مختلف برآورد شده است. در آب هاي ساحلي ايران، بين ۱ تا ۵۰ درصد آلودگي ها ناشي از ولگا است. در نواحي غربي تا ۵۰ درصد (يا بيشتر) ناشي از رود كورا است و بقيه به منابع آلودگي رودخانه هاي ورودي از سمت ايران مربوط مي شود. مقايسه غلظت كل نيترات به‌دست آمده از مدل با داده هاي اندازه‌گيري شده، نشان مي دهد مدل توانسته است آلودگي نيترات را در خزر جنوبي با دقت خوبي برآورد كند. با توجه به اينكه به‌نظر مي‌رسد تاكنون سهم هريك از منابع آلاينده به‌تنهايي، در ميزان آلودگي مناطق مختلف خزر برآورد نشده است، نتايج اين پژوهش مي تواند اهميت زيادي در انواع مطالعات درباره آلودگي و فعاليت هاي منطقه‌اي خزر داشته باشد.