پايش وضعيت مقاومت توده‌هاي علف هرز خوني واش (Phalaris minor ) به برخي از علفكشهاي رايج در مزارع گندم پنج استان ايران

Monitoring the resistance status of canarygrass (Phalaris minor ) accessions to some commonly used herbicides in wheat fields of five provinces in Iran

مقاومت علف‌هاي‌هرز به علف‌كش‌ها در ايران رو به گسترش است؛ بنابراين پايش مقاومت به علف‌كش‌هاي رايج و ارزيابي مقاومت عرضي به اين علف‌كش‌ها در 38 توده خونيواش جمع‌آوري شده از مزارع گندم پنج استان كشور (استآن‌هاي گلستان، فارس، خوزستان، اردبيل و تهران) انجام شد. آزمايش غربال‌گري به‌صورت زيست سنجي گياه كامل با چهار تكرار در سال 1397 در گلخانه‌هاي مؤسسه تحقيقات گياه پزشكي كشور انجام شد. گياهان درمرحله دو تا سه برگي در معرض دُز توصيه شده علف‌كش‌ها قرار گرفتند. چهار هفته بعد از سمپاشي، درصدوزنتر و خشك و زنده‌ ماني اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه از بين 38 توده، به‌ترتيب 13 (34 درصد)، هشت (21 درصد)، دو (پنج درصد) و يك (حدود دو و نيم درصد) توده‌ در گروه بسيار مقاوم تا مشكوك به مقاومت به علف‌كش‌هاي مزوسولفورون+يدوسولفورون+مفنپايردياتيل (آتلانتيس)، كلودينافوپ–پروپارژيل (تاپيك)، پينوكسادن (آكسيال) و مزوسولفورون+يدوسولفورون+ديفلوفنيكان+مفنپايردياتيل (اُتللو) قرار گرفتند. در مجموع، مزوسولفورون+يدوسولفورون+ديفلوفنيكان+مفنپايردياتيل و پينوكسادن نسبت به دو علف‌كش ديگر، كارايي بالاتري روي توده‌ها نشان دادند. مقاومت عرضي به دو علفكش كلودينافوپ–پروپارژيل و پينوكسادن (بازدارنده ACCase) در دو توده (GM1 از استان گلستان، PA1 از استان اردبيل) مشاهده شد. مقاومت به دو علفكش مزوسولفورون+يدوسولفورون+مفنپايردياتيل و مزوسولفورون+يدوسولفورون+ديفلوفنيكان+مفنپايردياتيل در يك توده (AL1) از استان گلستان مشاهده شد. مقاومت توده‌هاي استان خوزستان به علف‌كش‌هاي بازدارنده‌هاي ACCase و مقاومت عرضي در بين توده‌هاي استآن‌هاي گلستان و اردبيل، نشان دهنده گسترش سريع خطر پديده مقاومت در كشور، به‌ويژه در اين استآن‌ها است. بر اين اساس، توجه بيشتر به امر پيشگيري، در به‌تأخير انداختن و مديريت توده‌هاي علف‌هاي خوني‌واش‌ مقاوم به‌ علف‌كش‌ها ضروري است.

The spread of weed resistance to herbicides is expanding in Iran; therefore, monitoring of resistance to the most commonly used herbicides and evaluation of cross-resistance to the herbicides were carried out on 38 canarygrass accessions collected from wheat fields in five provinces (Golestan, Fars, Khuzestan, Ardabil and Tehran provinces) of Iran. The whole plant screening test was conducted with four replications in the greenhouse of Iranian Research Institute of Plant Protection in 2019. Plants at the two- to -three leaves stage were exposed to the recommended field dose of herbicides. Four weeks after spraying, the percentage of fresh and dry weights and plants survival were measured. Of the 38 accessions, 13 (34%), eight (21%), two (5%) and one (about 2.5%) accessions were classified to being high resistant and suspected resistant to mesosulfuron+iodosulfuron+mefenpyr-diethyl (Atlantis), clodinafop-propargyl (Topik), pinoxaden (Axial), and mesosulfuron+iodosulfuron+difloficane+mefenpyr- diethyl (Othello), respectively. Overall, mesosulfuron+iodosulfuron+diflufenican+mefenpyr- diethyl and pinoxaden showed higher efficiency on the accessions than the other two herbicides. Cross-resistance to clodinafop-propargyl and pinoxaden herbicides was observed in two accessions (GM1 from Golestan, PA1 from Ardabil). One accession (AL1) from Golestan province showed resistance to mesosulfuron+iodosulfuron+mefenpyr-diethyl and mesosulfuron+iodosulfuron+diflufenican+mefenpyr- diethyl. Resistance to ACCase inhibitors in the accessions collected from Khuzestan province and the cross-resistance in the accessions collected from Golestan and Ardabil provinces showed the rapid development of herbicide resistance problem in Iran, especially in the mentioned provinces. Therefore, it is necessary to pay more attention to the prevention, delay and management of canarygrass herbicide-resistant accessions.