تحليل سبكي داستان شيخ صنعان، براساس رويكرد نقش گرا

Stylistic Analysis Sheikh San’an’s story based on functional approach

يكي از ديدگاه ­هاي شاخص در علم زبان­شناسي، نگرش سيستمي- نقش­گرا است كه در آن زبان، ابزاري اجتماعي براي انتقال معناست. هليدي، برجسته ­ترين نظريه ­­پرداز رويكرد نقش­گراست. او، در مورد نقش، دو مفهوم نقش ­هاي دستوري و زباني را براي تحليل يك بند درنظر مي­ گيرد كه داراي سه لايۀ معنايي مجزّا (انديشگاني، متني و بينافردي)، اما مرتبط است كه آن­ها را فرانقش ناميده است كه با استفاده از آن مي ­توان، متون ادبي مختلف از جمله؛ منطق­ الطير را مورد تحليل قرار داد. از ميان داستان­ هاي مختلف منطق ­الطير، داستان شيخ صنعان، مورد بررسي قرار گرفته است. اين پژوهش، با روش توصيفي- تحليلي ﻣﺴﺄله انواع فرايندها، انسجام ساختاري، غير ساختاري و كاركرد بينافردي را در داستان شيخ صنعان مورد بررسي قرار داده است. نتايج تحقيق بيانگر آن است كه در فرانقش انديشگاني، فرايند مادي، بيش از ديگر فرايندها در داستان به كار رفته است كه مبيّن كنش ­هاي عيني و محسوس به كار رفته در داستان است. در فرانقش متني-ساختاري، آغازگر ساده، بسامد بيشتري نسبت به آغازگرهاي مركب دارد و نيز، اغلب بندها، داراي آغازگر بي­نشان هستند. در انسجام دستوري، ادات ربط، در انسجام واژگاني-بازآيي، مولّفۀ تكرار و در انسجام واژگاني- باهم ­آيي، با هم آيي متداعي بيشترين بسامد را در اين داستان دارا هستند. در فرانقش بينافردي، وجه خبري، بسامد بيشتري نسبت به ديگر انواع وجه دارد و نيز اغلب بندها، داراي قطبيّت مثبت هستند.

One of the viewpoint in linguistic science is systematic functional viewpoint, in which Language is a social tool for meaning transferring. Halliday is the greatest theorists in functional approach. About a role, he considers grammatical and linguistic concepts for analyzing a clause, which has three separate semantic layers (ideational, textural and interpersonal metafunctions) but connected to each other which is named metafunction analyzing different literary text like Mantiq-ut-Tayr. Among all the Mantiq-ut-Tayr’s stories, the story of Sheikh San’an is analyzed. This study with using descriptive analysis method has analyzed the problem of different processes, structural and non-structural cohesion and interpersonal metafunction in Sheikh San’an’s story. The result of this research stipulates that material process is used more than other processes in ideational metafunction, which indicates the objective and tangible actions used in this story. In textural structure metafunction, simple theme has a higher frequency than multiple theme and most clauses have embedded theme reiterated. Conjunctions in grammar cohesion, repetition element in reiterated lexicon cohesion-associational in collocation lexicon cohesion have the highest frequency in this story. In textual metafunction, declarative mood has a higher frequency than the other moods and most clauses have positive polarity.