شناسايي منبع و ارزيابي خطر سلامت تركيبات پلي‌كلره بي‌فنيل (PCBs) در خاك سطحي اطراف مجتمع دفع و پردازش پسماند جامد شهري آرادكوه تهران

Source Identification and Health Risk Assessment of Polychlorinated Biphenyls (PCBs) in Surface Soils from Vicinity of Arad-Kouh Processing and Disposal Complex, Tehran

با توجه به نيم‌عمر و پايداري نسبتاً طولاني‌مدت آلاينده‌هاي آلي ديرپا در محيط و آثار نامطلوب اين تركيبات بر سلامت انسان و محيط، اين مطالعه با هدف شناسايي، تعيين مقادير، منشأ‌يابي و ارزيابي خطر سلامت تركيبات پلي‌كلره بي‌فنيل (PCBs) در نمونه‌هاي خاك سطحي مجاورت مجتمع پردازش و بازيافت آرادكوه تهران در سال 1399 انجام شد. بدين منظور، در مجموع 30 نمونه خاك سطحي از 10 ايستگاه نمونه‌برداري واقع در مجاور مجتمع آرادكوه جمع‌آوري شد. پس از استخراج آناليت‌ها، از روش كروماتوگرافي گازي- طيف‌سنجي جرمي (GC-MS) براي شناسايي و تعيين محتوي PCBها استفاده شد. نتايج بيانگر شناسايي 15 تركيب PCB در نمونه‌ها بود. همچنين، كمينه، بيشينه و ميانگين غلظت مجموع PCBها به‌ترتيب برابر با 269، 434 و 359 ميكروگرم در كيلوگرم بود. از طرفي، با توجه به نتايج آزمون تجزيه مؤلفه¬هاي اصلي (PCA) و همچنين سهم زياد غلظت همولوگ‌هاي سبك از كل غلظت تركيبات PCB شناسايي شده در نمونه‌ها، مي‌توان وجود تركيبات PCB در نمونه‌ها را احتمالاً با فرايند احتراق تركيبات حاوي اتم كلر مرتبط دانست. مقادير فاكتور سرطان‌زايي ناشي از قرارگرفتن در معرض 105PCB به‌عنوان تنها تركيب PCB شناسايي شده در نمونه‌هاي خاك واجد عامل هم¬ارزي سميت (TEF) نشان داد كه مواجهه با خاك آلوده، منجر به سرطان‌زايي متوسط ناشي از تركيب 105PCB خواهد شد. با توجه به مخاطرات ناشي از تركيبات PCB، شناسايي، تعيين محتوا، منشأ‌يابي و نظارت منظم و دوره‌اي اين تركيبات در محيط‌هاي مختلف و تلاش براي كنترل و كاهش آلودگي آنها به‌منظور حفظ سلامت محيط و شهروندان توصيه مي‌شود.

Polychlorinated biphenyls (PCBs) can adversely affect human and environmental health according to long-term half-life and persistence in the environment. Therefore, this study was conducted to detect, identify, and health risk assessment of PCBs in surface soils collected from the vicinity of Arad-Kouh processing and disposal complex, Tehran, in 2020. A total of 30 surface soil samples was collected from 10 sampling sites near the Arad-kouh complex. After extraction of analytes, the gas chromatography/mass spectrometry (GC–MS) method was used to determine PCBs in soil samples. Based on the results, 15 congeners of PCBs were detected in the analyzed soil samples. Also, the minimum, maximum, and mean concentrations of total PCBs (µg/kg) were 269, 434, and 359, respectively. Moreover, the results of PCA and significant contribution values of low molecular weight homologs indicated that the presence of PCB compounds in the soil samples was connected with combustion processes in the soil. Besides, as among the detected PCBs, the TEF values only established for PCB105 showed that exposure to contaminated soil could be lead to a moderate level of carcinogenic risk through PCB105. Given that PCBs have adverse effects on the environment and human health, detecting, determining the concentration, source identification, and periodical monitoring of these compounds in different mediums to human health maintenance is strongly recommended.