تفسير معماري خانه‌هاي درونگراي ايراني بر مبناي منظر ذهني در روايت زندگي (با تأكيد بر رستاخيز خاطره و تئوري موبيوس)

Interpreting the Role of Iranian Introverted Houses' Architecture based on Mental Perspective in the Narrative of Life (Emphasis on the Resurrection of Memory and Mobius Theory)

خوانش روايت زندگي با تأكيد بر رستاخيز خاطره، روشي براي شناخت معماري گذشته از منظر ذهن مي‌باشد. در اين پژوهش معماري خانه‌هاي درونگراي ايراني با انطباق طرح ذهنيت و تئوري موبيوس تفسير شده است. مفهوم خانه، به عنوان نقطه آغاز حركت و پناهگاهي گشوده به دنيا تعريف مي‌گردد. با آغاز جريان زندگي، ذهن در پي كشف معنا، از مركز و عرصۀ دروني خانه به جهان پيرامون نگريسته، و با گذار از درون به برون، پس از دوري كامل به نقطۀ آغاز، همان خانۀ خويشتن بازمي‌گردد و همچون سطح موبيوس با قابليت لايه‌لايه شدن، در حين انسجام در فضا، بعد مي‌يابد. ماهيت نوار موبيوس در داشتن لايه‌هايي به‌هم‌پيوسته بوده كه مسير درون و برون را به صورت همزمان طي ميكند. انطباق فلسفي ماهيت اين نوار با لايه‌هاي پنهان ذهن، معرف توان انسان در واژگوني چشم‌اندازها و نگاه به جهان از منظر وجودي دنياي درون است. پرسش اصلي پژوهش، بر چگونگي تفسير معماري بر مبناي طرح ذهنيت تأكيد دارد. هدف از ارائه روش‌شناسي شناخت و ابراز ذات معماري خانه، رودررو شدن با عميق‌ترين لايه‌هاي وجود و فراگيري دوباره زباني است كه از ياد برده‌ايم. راهبرد كيفي اين پژوهش، به روش اكتشافي- تفسيري، در پي اطلاعات دست‌اولي در باب «واقعيت‌بينابين» در فضاي تهي خانه و نقش آن در برانگيختن لايه‌هاي پنهان ذهن بوده و با خوانش روايت زندگي به تفسير نوع نگاه درون و برون مي‌پردازد. بهره‌گيري از روش تفسير كيفي روايت، با اتكا به چشم‌اندازهاي پديدارشناسانه و تجربۀ‌ زيسته به تفسير معناي فضاي معماري با درون‌مايۀ حس مكان پرداخته است. اين شيوۀ تفسير به‌جاي روابط فيزيكي، بر ساختار زندگي در معماري تاكيد داشته و موضوع ذهنيت مبناي شناخت قرار مي‌گيرد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه خوانش روايت زندگي در خانه‌هاي درونگراي ايراني، روشي براي تفسير معماري بوده و دستيابي به اين شيوۀ شناخت با گذار از مسيري رخ مي‌دهد كه چون پديدۀ موبيوس از درون خويشتن عبور مي‌كند. ارائه روشي براي تفسير منظر ذهن و ساختار زندگي در معماري از طريق «معرفت‌شناسي مفهوم خانه»، «كشف احوال دروني ساكنين» و «گذار به مرتبۀ ديگر هستي» ممكن مي‌شود. نهايت اين مسير جايي است كه در آن فرد به معرفت دنياي درون - نگاه درون به درون- يا «پديدار آيينه» دست‌يابد. هدايت مسير ذهنيت از درون به درون، منجر به بالا بردن توان آدمي در امر شناخت و بازگشت به خويشتن خويش خواهد شد.

The intertextual reading of narrating the life with the experience of space in the inner layers of mind and emphasizing the unconscious memories is a mental cognition method of the past architecture. In this paper the architecture of Iranian introverted houses has been interpreted based on mentality scheme and the Mobius theory. The nature of Mobius strip spread out inseparable layers and traverses the inward-outward path simultaneously. It is a long soft rectangular strip that is obtained by wrapping and connecting the two ends. The Mobius strip’s start and finish will be same, so the movement on it will be repeated infinitely. The purpose of mental interpretation of architecture is to face the deepest layers of existence and to re-learn the identity we have forgotten. The starting point in the deepest layers of existence is the point that we will return to after the inward and outward path. The concept of home is defined as the starting point for moving into the deep center of existence, in which the study interprets the architecture of the house by emphasizing the experience of space from the mental perspective of the dwellers or guests present in these spaces, without judgment and with intertextual reading. This study uses qualitative research strategy to interpret the past architecture subjectively. It also seeks first-hand information by exploratory-interpretive library studies about "In-Between Reality" in the empty space of the house and its role in arousing the hidden layers of the mind. The study specifically examines the relationship between the subject's mental perspective as a dependent variable and the internal domain of the home as independent variables. The analysis is done semantically, which explores the intrinsic possibilities of the text and the epistemology of home architecture. In order to complete the discussion in this article, the mentally hidden layers are adapted to the Mobius surface and provide a method for reading the architectural space by using narrative knowledge. The conclusion of this paper shows that reading the narrative of life in Iranian introverted houses that is a method of architectural cognition will occur through the passage of time as the Mobius phenomenon passes through itself. Providing a way of interpreting the mentality scheme in architecture is possible through the epistemology of the concept of home and the discovery of the interior of the inhabitants as they move to the next level of existence. This is a profound transition to lost spirituality that requires internal transformation. Such insight is unusual for ordinary humans, but not inconceivable. The experience of meaning in architectural space in narrating the life Iranian houses further us into the Mobius-like path in the hidden layers of our minds. The end of this path leads to Mirror Vision- mirroring mystical intuition- in the philosophy of Suhrawardi. Directing the path of the mind from inside to inside will increase one's ability to recognize and return to oneself.