بازفهمي «نهاد دولت» و تاثير آن بر توسعه در ايران دوره جهموري اسلامي

Understanding the "institution of government" and its impact on development in Iran during the Islamic Republic

موضوع تحول در شكل گيري نهاد دولت يا دولت سازي در دهه هاي اخير در بحث توسعه به يكي از چالش برانگيزترين مسايل در علوم سياسي بوده است. براساس نظريات نونهادگرايان، دولت به عنوان يك كارگزار مستقل مجددا به متن مطالعات علوم اجتماعي و سياسي بازگشته و توانسته است به عنوان يك كارگزار فعال و مستقل در تحولات اقتصادي و اجتماعي نقش مستقل و فعال ايفا نمايد. بنابراين نهاد دولت در پروسه توسعه يافتگي از اهميت بالايي برخوردار است. اين مقاله تلاش دارد تا با روش نهادگرايي و با استفاده از منابع اسنادي-كتابخانه اي به اين سوال محوري پاسخ دهد كه عليرغم گذشت بيش از يكصدسال از عمر دولت در ايران، چرا هنوز دولت مدرن به عنوان يك «نهاد» در ايران (خصوصا در دوره مورد بحث ما يعني جمهوري اسلامي) شكل نگرفته و در نتيجه نهاد دولت از كارايي لازم در امر توسعه برخوردار نيست. در پاسخ به سوال فوق مي توان اين فرضيه را مطرح نمود: انقلاب اسلامي ايران شروعي انعطاف پذير با پديده دولت ملي داشت، همچنين قالب دولت ملي به معناي سازوكارها و ساختارهاي دولتي شكل گرفته در زمان پهلوي در دوره جمهوري اسلامي نيز حفظ شد. اگرچه ماهيت رژيم در جمهوري اسلامي هويتي اسلامي داشت و حكومت ها هم از نظر نهادينگي حقوقي و قانوني برخوردار هستند، اما به علت اولويت اهداف و آرمانهاي كلان(نظير تاسيس امت واحده جهاني) و بقاي نقش متغير درآمد نفت در نظام اقتصادي-سياسي ايران ، پديده دولت-ملت تكميل نشده و نهاد دولت از كارآمدي ضعيفي در امر توسعه برخوردار بوده است.

The issue of change in the formation of the institution of government or state-building in recent decades in the discussion of development has been one of the most challenging issues in political science. According to neoconservatives, the government, as an independent agent, has returned to the text of social and political science studies and has been able to play an independent and active role as an active and independent agent in economic and social developments. Therefore, the government institution is of great importance in the development process. This article tries to answer the central question by the method of institutionalization and using documentary-library resources that despite the fact that more than one hundred years have passed since the government in Iran, why is the modern government still a "institution" in Iran (especially in The period we are discussing, the Islamic Republic, has not been formed, and as a result, the institution of government does not have the necessary efficiency in development. In answer to the above question, the following hypothesis can be made: The Islamic Revolution of Iran had a flexible beginning with the phenomenon of the national state, and the format of the national state, meaning the mechanisms and structures of government formed during the Pahlavi era in the Islamic Republic. Although the nature of the regime in the Islamic Republic was Islamic and governments were legally and institutionally institutionalized, it was due to the priority of major goals and aspirations (such as the establishment of a single nation) and the survival of the changing role of oil revenues in Iran's economic and political system. The nation-state has not been completed, and the state institution has been poorly developed.