كليدواژه :
آتش , فردوسي , مولانا , شاهنامه , حماسه , عرفان
چكيده فارسي :
آتش يكي از عناصر بنيادي در پيدايش هستي و نيز مهم‌ترين جلوة حيات در طبيعت براي انسان است. عنصر آتش از بدو زندگي تابه‌حال در ميان تمام انسان‌ها و آيين‌ها داراي قداست و اهميتي والا بوده است. اين عنصر در افكار و سروده‌هاي دو شاعر بزرگ زبان و ادبيات فارسي، يعني فردوسي و مولانا نيز همواره از اهميت ويژه‌اي برخوردار بوده و به اشكال مختلف در آثار آنان متجلي گرديده است. فردوسي آتش را آخشيج برتر عنوان نموده و در نظر او آتش سرچشمه ويژگي‌هاي بنيادين ديگر از قبيل گرما، سرما، خشكي و تري است. ويژگي‌هاي اساطيري آتش در شاهنامه مانند آتش آزمون و آتش تطهير بسيار پررنگ و نمادين است. آتش در اشعار مولانا در قالب‌هاي تمثيل، تلميح، استعاره، نماد و غيره به‌كاررفته است. آتش در اشعار مولانا در مصداق آتش حق و تجليات وي، آتش انبيا، آتش عشق، آتش جهنم، آتش نفس و غيره به چشم مي‌خورد كه همگي براي تبيين معرفت، عشق و جلوه‌هاي آفرينش به‌كاررفته است. در اين مقاله به شيوۀ توصيفي _ تحليلي، تصاوير آتش در شاهنامه فردوسي و اشعار مولانا موردبررسي قرارگرفته است. كاركردهاي معرفت، عشق و پاك‌كنندگي آتش عمدتاً تحت تأثير اسطوره‌ها بوده و ازلحاظ رويكرد نقاط مشترك زيادي با شاهنامه فردوسي دارد؛ اما در تحليل رويكرد عارفانه شعر مولانا و تصاوير او از آتش درمي‌يابيم كه مجردّات فكري شاعر به طور رمزگونه بيان شده است.
چكيده لاتين :
Fire is one of the fundamental elements in the creation of the universe and also the most important manifestation of life in nature for human beings. The element of fire has been of great sanctity and importance among all human beings and religions since the beginning of life. This element has always been of special importance in the thoughts and poems of two great poets of Persian language and literature, namely Ferdowsi and Rumi and has been manifested in various forms and species in their works. Ferdowsi described fire as the superior fire, and in her view fire is the source of other basic properties such as heat, cold, dryness and wetness. The mythological features of fire in Shahnameh, such as test fire and purification fire, are very vivid and symbolic. Fire is used in Rumi's poems in the form of allegory, allusion, permission, metaphor, symbol, etc. Fire is seen in Rumi's poems as examples of the fire of truth and his manifestations, the fire of the prophets, the fire of love, the fire of hell, the fire of the soul, etc. all of which have been used to explain knowledge, love and the manifestations of creation and evil. In this article, in a descriptive-analytical manner, the images of fire in Ferdowsi's Shahnameh and Rumi's poems have been studied.The functions of knowledge, love and fire purification are mainly influenced by myths and have many points in common with Ferdowsi's Shahnameh in terms of approach. But in the analysis of the mystical approach of Rumi's poetry and his images, we find that he has found his way into the most abstract realms of his existence and expresses the content of his conscience symbolic.
