اثر‌بخشي برنامه مداخله ماتريكس و مداخله كاهش آسيب بر شاخص‌هاي سلامت روان و نگرش به روابط آسيب‌زا در دختران دانش‌آموز مقطع متوسطه دوم آسيب‌ديده از رابطه با جنس مخالف

The Effectiveness of the Matrix Intervention Program and Harm Reduction Training on Mental Health Indices and Attitudes toward Harmful Relationship in Harmed High School Female Students from Relation with Opposite Sex

هدف پژوهش حاضر تعيين اثربخشي برنامۀ مداخلۀ ماتريكس و آموزش كاهش آسيب بر شاخص­هاي سلامت روان و نگرش به روابط آسيب­زا در دختران دانش­آموز مقطع متوسطۀ دوم آسيب ديده از رابطه با جنس مخالف بود. روش پژوهش نيمه‌آزمايشي و طرح پژوهش، سه­گروهي دو مرحله­اي (پيش‌آزمون و پس­آزمون) بود. جامعۀ آماري شامل كليۀ دختران آسيب‌ديده از رابطه با جنس مخالف بودند كه از بين آن­ها 36 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به­طور تصادفي در دو گروه آزمايش و يك گروه كنترل (هر گروه 12 نفر) گمارده شدند. براي سنجش متغير وابسته در مراحل پيش‌آزمون و پس­آزمون از چك‌ليست نشانگان و مقياس نگرش به روابط آسيب­زا استفاده شد. گروه مداخلۀ ماتريكس و مداخلۀ كاهش آسيب، هريك به­ مدت 10 جلسه، تحت درمان قرار­گرفتند ولي گروه كنترل هيچ درماني دريافت ننمود. داده­ها از طريق تحليل كوواريانس چند­متغيري (مانكوا) و آزمون تعقيبي بونفروني تحليل گرديد. نتايج نشان داد كه در مرحلۀ پس­آزمون پس از كنترل پيش­آزمون در اضطراب (001/0=p)، افسردگي (001/0=p)، خصومت (002/0=p)، حساسيت بين‌فردي (001/0=p) و پارانويا (007/0=p) بين گروه مداخلۀ ماتريكس و گروه آموزش كاهش آسيب با گروه كنترل تفاوت معناداري وجود دارد. در مؤلفه­هاي نگرش به روابط آسيب­زا نيز در دو بعد آسيب عاطفي (001/0=p) و آسيب­هاي اجتماعي (046/0=p) مداخلۀ ماتريكس نسبت به گروه آموزش آسيب و گروه كنترل و در آسيب تحصيلي (012/0=p) نيز گروه مداخلۀ ماتريكس فقط نسبت به گروه كنترل داراي تفاوت معناداري بود.

The aim of this study was to determine the effectiveness of matrix intervention program and harm reduction training on mental health indices and attitudes toward harmful relationship among harmed high school female students from relation with opposite sex. The research method was semi-experimental, and research design was three groups with two stages (pre-test and post-test). The statistical population consisted of all the girls who impaired from relation with opposite sex, which among them 36 persons were selected purposefully and then randomly assigned in two experimental groups and one control group. Symptoms Checklist (SCL-90, Derogatis, et al. 1973) and attitudes toward harmful relationship scale (ATHRS ،Sheikh Darani, 2008) was used to measure the dependent variable in the pretest and post-test. The group of matrix intervention program and harm reduction training received 10 sessions of treatment and the control group did not receive any treatment. The data were analyzed by multivariate analysis of covariance and post-hoc Bonferroni test. The results revealed that in the post-test phase after the pretest control, there is a significant difference between in the matrix intervention group and harm reduction training group and the control group in anxiety (p=0.001), depression (p=0.001), interpersonal sensitivity (p=0.002), hostility (p=0.001), and paranoia (p=0.007). In the components of attitudes toward harmful relationship there is a significant difference between the matrix intervention group with the harm reduction training group and the control group in the affective damage (p=0.001) and social damages (p=0.046), and there is a significant difference only between the matrix intervention group compared to the control group in academic damages (P=0.012).