ارزيابي واكنش ارقام خربزه و طالبي نسبت به بيماري پوسيدگي ذغالي ( Macrophomina phaseolina(tass در منطقه ورامين

Reaction of some melon cultivars to charcoal rot Macrophomina phaseolina in Varamin

بيماري ساق سياه خربزه و طالبي با عامل Macrophomina phaseolinaيكي از مهم‌ترين بيماري‌هاي خاك­زاد خربزه و طالبي با اهميت اقتصادي در سراسر دنيا مي‌باشد. با توجه به اينكه كنترل بيماري از طريق تناوب زراعي، بذر پاك و ضد­عفوني شيميايي به طور كامل مؤثر نمي‌باشد؛ از اين رو به­ كارگيري ارقام مقاوم به عنوان عامل كاهنده شدت بيماري و سطح آلودگي در كنترل بيماري اهميت فراواني دارد. بدين منظور واكنش 22 رقم و ژنوتيپ طالبي و خربزه بومي منطقه ورامين به ­عنوان يكي از مراكز عمده توليد اين محصولات، نسبت به اين بيماري در شرايط گلخانه ­اي در چهار تكرار و در قالب طرح كاملاً تصادفي مورد ارزيابي قرار گرفت. آمار­برداري از شدت آلودگي با فاصله يك ماه بر اساس صفات وزن تر، وزن خشك و شاخص آلودگي صورت گرفت. نتايج حاصل از ارزيابي مقاومت 22 ژتوتيپ خربزه و طالبي بر اساس ميانگين شدت شاخص بيماري نشان داد كه چهار ژنوتيپ هاني­ديو، خربزه تاشكندي، خربزه اصفهان، و هيبريد آناناس T با قرار گرفتن در دامنه درجه آلودگي 1-2/1 به ­عنوان ارقام مقاوم و ارقام يا ژنوتيپ‌هاي خربزه حاج ماشااللهي، طالبي سمسوري اصفهان و آناناس مينا MN1 با گرفتن درجه آلودگي بيش از 4 در گروه خيلي حساس قرار گرفتند. بر اساس نتايج حاصل از آناليز ميانگين وزن تر، دو رقم حاج ماشاللهي و هيبريد 7065-MA با 17/05 كمترين وزن تر و رقم هيبريد آنانس T يا 57/05 گرم بيشترن وزن تر را داشتند. براي وزن خشك گياه هيبريد هاني پاك با 7/16 گرم بيشترين مقدار و درگز مشهدي با 1/99 گرم كمترين وزن را نشان دادند. نتايج تحقيق نشان دهنده تفاوت معني‌دار بين ارقام و ژنوتيپ‌هاي طالبي و خربزه نسبت به بيماري پوسيدگي ذغالي بوده و لذا مي‌توان از روش كاشت ارقام مقاوم براي كاهش سطح خسارت بيماري بهره جست.

Charcoal rot Macrophomina phaseolina is one of the most serious soil brone disease of melon with economic importance throughout the world. Due to the failure of crop rotation, clean seeds and chemical control, application of the resistance cultivars and varieties, regarding to their ability in infestation reduction and less tissue destruction would be efficient. This study was to study the reaction of 22 different varieties of melon in Varamin area, as one of the main source of melon production in Iran, under the greenhouse condition. The experiment was taken place with four replications under complete random block design. Feature examined were wet weight, dry weight and pathogenicity index which were monitored in one month. Results of the pathogenicity indices showed than four varities, Honey Dave, Tashkand, Isafahan and Hybrid Ananas T with the lowest infestation index (1-2.1) were recognized as resistant and three varieties of Haj Mashallahi, Samsouri Isfahan, Ananas Mina MN1 with the highest pathogenicity index (>4) were recognized as susceptible. The results of wet weight mean showed that both hajmashallahi and 7065 MA hybrid has the lowest (17.05 gr) and Ananas T Hybrid showed the highest (57.05 gr); for dry weight, Honey Pack hybrid has the highest (7.16 gr) and Daregaz Mashhad showed the lowest (1.99 gr) weight. The results revealed a highly significant difference among the cultuvars which would be a clue to use plant resistance as a key factor in melon charcoal rot management.