شناسايي و تحليل عوامل مؤثردر سياست‌هاي زمين شهري ايران با استفاده از مدل هاي MENTAl و MACTOR

Identifying and Analyzing the Effective Factors in Iran`s Urban Land Policies Using MENTAl and MACTOR Models

بيان مسئله: سياست زمين شهري يكي از عرصه­ هاي مهم سياست­ گذاري عمومي است و در برخي كشورها همچون ايران، سياست­ هاي زمين شهري و جايگاه مديريت زمين كم‌وبيش مورد غفلت واقع‌شده است و اين امر تغيير نگرش نسبت به زمين شهري و سياست­هاي زمين شهري در ايران را ضروري ساخته است. هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسايي و تحليل عوامل مؤثر در سياست­هاي زمين شهري ايران تدوين شد. روش:نوع تحقيق حاضر ازنظر هدف كاربردي و ازنظر روش انجام تحقيق توصيفي-تحليلي بوده است. لازم به ذكر است كه سنجش رابطه بين شاخص‌ها و بازيگران توسط كارشناسان متخصص در امور شهري به‌صورت نمونه­گيري گلوله برفي انجام شد و از نرم‌افزار منتال و مكتور براي تجزيه‌وتحليل داده­ها مورد استفاده قرار گرفت­، براي تحليل و ارزيابي سياست­هاي زمين شهري در ايران 15 عامل استفاده‌شد كه با استفاده از نرم­ افزار منتال­، رابطه بين متغيرها ارزيابي و عوامل كليدي استخراج‌شدند و درنهايت با استفاده از نرم ­افزار مكتور بازيگران كليدي تأثيرگذار بر سياست­هاي زمين شهري ايران و همچنين قدرت نسبي بازيگران و نيز توافق آن­ها با اهداف و اولويت هر يك از اهداف ازنظر آن­ها شناسايي‌شدند. يافته‌ها: با توجه به يافته­ هاي حاصل از نرم­ افزار منتال 5 عامل كليدي تأثيرگذار در سياست­هاي زمين شهري شناسايي‌شدند و نتايج مستخرج از نرم‌افزار مكتور نشان داد كه بازيگران غالب سيستم كه بيشترين اثرگذاري را در سياست‌هاي زمين شهري ايران داشتند؛ شامل نهادهاي قانون­گذاري، وزارت كشور، بنياد مسكن و راه و شهرسازي بوده است. نتيجه ­گيري: نتايج حاصل از تحقيق نشان داد كه بيشترين توافق بازيگران در رابطه با اهداف سياست­هاي زمين شهري در وهلۀ اول با در نظر گرفتن يكپارچگي نهادهاي متولي، بر لزوم كاهش موازي­كاري، در وهلۀ دوم بهبود قدرت اجرايي نهادها، به‌نحوي‌كه عملكرد نهادها با نهادهاي بخش­هاي ديگر هماهنگ و سازگار و در وهلۀ آخر دسترسي به اطلاعات از سوي نهادها با ايجاد يك بانك اطلاعاتي زمين موردتوافق متوليان بوده است. تازه هاي تحقيق مانع عمده تحقق الگوي بهينه سياست‌هاي زمين در شهرهاي ايران؛ فراواني نهادهاي مديريت زمين شهري مي‌باشد كه باعث افزايش موازي كار شده­اند. ايجاد مديريت يكپارچه شهري، با تأييد مجلس و نهادهاي قانوني و عملكرد صحيح نهادهاي اجرايي مي­تواند بهترين بستر براي اجرا صحيح سياست­هاي زمين در شهرهاي ايران باشد.

Background: Urban land policy is one of the important areas of public policy and in some countries, such as Iran, urban land policies and the position of land management have neglected. an‎d this has made it necessary to change attitudes towards urban land and urban land policies in Iran. Objectives: The purpose of this research is to Identify and analyze the effective factors in Iran's urban land policies. Methodology: The type of research was applied in terms of purpose and descriptive-analytical in terms of research method. It should be noted that the relationship between indicators and actors was assessed by experts in urban affairs has been done by sampling snowballs. Mental and Maker software was used to analyze the data. 15 factors have been used to analyze and evaluate urban land policies in Iran. Using Mantal software, the relationship between variables is evaluated and key factors were extracted. Finally, the key factors influencing Iran's urban land policies as well as the relative power of the actors and their agreement with the goals and priority of each goal were identified from their point of view. Results: According to the findings of Mental software, 5 key factors influencing urban land policies were identified and the results extracted from Maktor software showed that the dominant actors of the system who had the most impact on Iran's urban land policies; these include the legislature, the Ministry of the Interior, the Housing and Urban Development Foundation. Conclusion: The results of the research showed that most of the actors agree on the objectives of urban land policies in the first place, given the integrity of the responsible institutions, has been the need to reduce parallel work. In the second place, the improvement of the executive power of the institutions, in such a way that the performance of the institutions is in harmony with the institutions of other sectors finally, the access of information by the institutions has been agreed upon by the creation of a land database.