بهبود زﻧﺪه ﻣﺎﻧﯽ، اﺳﺘﻘﺮار و وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي روﯾﺸﯽ ﻧﻬﺎل ﻫﺎي ارس )Juniperus excelsa( ﺑﺎ ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻗﺎرچ ﻫﺎي ﻣﯿﮑﻮرﯾﺰي ﺑﻮﻣﯽ

Improving the survival, establishment and growth characteristics of Juniperus excelsa seedlings by inoculation of native mycorrhizal fungi

يكي از راهكارهاي افزايش زنده‌ماني و رشد نهال‌هاي جنگلي در احياي رويشگاه‌هاي تخريب‌يافته، شناسايي قارچ‌هاي ميكوريزي همزيست با ريشۀ گياهان آن رويشگاه و سپس تكثير و تلقيح آنها براي توانمندسازي نهال‌هاي توليدي است. اين پژوهش به‌منظور شناخت قارچ‌هاي آربسكولار همزيست با درختان ارس (Juniperus excelsa) رويشگاه چهارطاق (استان چهارمحال و بختياري) و ارزيابي تأثير اين قارچ‌ها در افزايش زنده‌ماني و مؤلفه‌هاي رويشي نهال‌هاي ميكوريزي ارس در سه سال متوالي اجرا شد. از ريشه و خاك اطراف ريزوسفر نه درخت ارس به‌طور كاملاً تصادفي نمونه‌برداري و در شرايط سرد (در يخدان) به آزمايشگاه منتقل شد. پس از شناسايي پنج گونه قارچ همزيست، مايۀ تلقيح توليدشده با گياه ذرت در اختيار بذرهاي جوانه‌زدۀ ارس قرار گرفت. براساس نتايج، تأثير همزيستي قارچ‌هاي آربسكولار شناسايي و تلقيح‌شده شامل Ambispora gerdemannii، Funneliformis mosseae، Glomus hoi، Septoglomus constrictumو Rhizophagus intraradices و اثر سن نهال بر طول ريشه، ارتفاع اندام هوايي، قطر يقه و زنده‌ماني نهال‌ها مثبت بود. در پايان سال سوم، در حدود 50 درصد از نهال‌هاي شاهد از بين رفتند، اما اين تلفات براي نهال‌هاي تلقيح‌شده بين 17 تا 40 درصد بود. قارچ‌هاي A. gerdemannii R. intraradices بيشترين تأثير مثبت را در زنده‌ماني نهال‌ها داشتند. متغيرهاي رويشي تحت تأثير قارچ R. intraradices از بزرگ‌ترين اندازه برخوردار بودند. يافته‌هاي اين تحقيق نشان داد كه توانمندسازي نهال‌ها توسط قارچ‌هاي همزيست، راهكاري مناسب براي افزايش زنده‌ماني و رويش نهال‌ها در برنامۀ توليد نهال خواهد بود. تحقيق با استفاده از قارچ‌هاي همزيست براي بهبود رشد و استقرار نهال‌ها در رويشگاه‌هاي آسيب‌ديده كه خاك شرايط تغذيه‌اي مناسبي ندارد توصيه مي‌شود

One of the strategies to promote the survival and growth of forest seedlings in rehabilitating damaged habitats is to identify arbuscular mycorrhizal fungi that symbiosis with the roots of the plants in that habitat and then propagate and inoculate them to enable the productive seedlings. The aim of this study was to identify arbuscular fungi coexisting Greek juniper (Juniperus excelsa M.Bieb.) of Chahartagh habitat (Chaharmahal and Bakhtiari province), and to evaluate the role of these fungi in increasing the viability and vegetative components of mycorrhizal juniper seedlings in three consecutive years. The roots and soil around the rhizosphere of nine juniper trees were sampled completely randomly and transferred to the laboratory in cold conditions (in the icebox). After identifying five species of symbiotic fungi, using identification keys in authoritative articles, the inoculum produced with maize was given to germinated juniper seeds, after 4 months. According to the results, the symbiotic effect of identified and inoculated arbuscular fungi including Ambispora gerdemannii, Funneliformis mosseae , Glomus hoi, Septoglomus constrictum, and Rhizophagus intraradices was positive on root length, shoot height, root collar diameter, and seedling survival. At the end of the third year, about 50% of the control seedlings were destroyed, however, the losses for inoculated seedlings ranged from 17 to 40%. A. gerdemannii and R. intraradices had the most positive effect on plant survival. The growth factors under R. intraradices treatment had the highest amount.