كليدواژه :
فرم , قابليت , معنا , كالبد , عملكرد , كنش
چكيده فارسي :
فرم مفهومي پويا و لغزان است كه از هريك از گفتمان‌هاي مختلف معماري تلقي متفاوتي از آن به‌دست آمده است. در اين مقاله با هدف بازانديشي مفهومِ فرم در گفتمان معاصر، به تبيين زيربناي نظري و اقتضائات مفهومي تلقي فرم به قابليت پرداخته شده است. بدين منظور نخست برخي نيروهاي بنيادين مؤثر بر تحول مفهوم فرم در دوران معاصر شناسايي شده‌اند؛ سپس مفهوم قابليت به‌مثابة تلقي‌اي از فرم كه پاسخ‌گويي به نيروهاي ذكرشده را ممكن مي‌كند، معرفي گرديده است؛ در ادامه برخي اقتضائات مفهومي حضور قابليت در گفتمان معماري از طريق بسط اين مفهوم تبيين شده است. در اين نوشتار در مسير بازانديشي فرم به مفهوم معنا تكيه و ادعا مي‌شود كه ورود قابليت به نظام مفاهيم معماري ماهيت معناي اثر معماري را آشكار مي‌كند و با تحقق تعامل‌گرايي سوژه و آبژه و جامع‌نگري، به دو مسئلة بنيادين معنا در معماري پاسخ داده مي‌شود. اين روند به فهم جديدي از دو مفهوم كالبد و عملكرد معماري مي‌انجامد و فرارفتن از دوگانه‌انگاري آن‌ها را ممكن مي‌كند. ظهور اين تحولات مديون ترسيم ساختار مفهومي جديد براي قابليت و برانگيخته شدن دغدغه‌ها و ملاحظاتي نو در فضاي انديشة معماري است. به همين منظور تلاش شده از طريق طرح و تبيين مفاهيم ميدان كنش، عمق و دامنة قابليت، و همچنين توجه به كيفيت تحقق و قطبيت آن چارچوبي مفهومي ترسيم گردد، به‌طوري‌كه بيانگر تحولات انديشة معماري در مواجهه با مفهوم قابليت باشد.
چكيده لاتين :
Widely interpreted through different architectural discourses, form has emerged as a dynamic and slippery concept. Aiming at a rethinking of the concept in contemporary architectural discourse, the present paper explains theoretical bases and conceptual framework of considering form as an affordance. In order to do so, the paper starts with exploring some transforming influences on the contemporary concept of form, and moves on to introduce affordance as an interpretation of form corresponding the above influences. It then expands on the concept of affordance in order to explain some conceptual evolutions of its presence in the architectural discourse.
The paper ascertains a key role for the concept of meaning in rethinking form, and that with the introduction of affordance in architecture’s conceptual constellation comes a clarification of the meaning, providing responses to two key problems of meaning, namely, interactions between the subject and the object, and having a holistic view. This will result in a new understanding of the physical and the functional, aspect of architecture making way to go beyond their perceived schism. It is owing to drawing up new concepts of affordance, and the arousal of new concerns and considerations in architectural thought. Attempts are made here, therefore, to introduce concepts of action field, affordance layers, affordance domain, affordance quality, and affordance polarity, each reflecting the recent developments in architectural thought encountering the concept of affordance.
