بررسي اثر رفتار جبراني تراكم كاشت، وزن بنه مادري و عمق كاشت بر خصوصيات رويشي و عملكرد زعفران (Crocus.sativus L.)

Evaluation of the effect of compensatory behavior of planting density, mother corm weight and planting depth on vegetative characteristics and yield of saffron (Crocus.sativus L.)

به منظور بررسي اثر رفتار جبراني تراكم كاشت، وزن بنه و عمق كاشت بر خصوصيات رويشي و عملكرد كلاله زعفران (Crocus.sativus L.)، آزمايشي به صورت اسپليت پلات فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي خراسان رضوي (ايستگاه تحقيقات گناباد) در سال‌هاي زراعي 1399-1397 انجام شد. در اين تحقيق تيمار تراكم كاشت (در چهار سطح 60، 90، 120 و 150 بنه در مترمربع) در كرت اصلي و فاكتوريل عمق كاشت (در دو سطح2±15 و 2±25سانتي‌متر از سطح خاك) و وزن بنه (در دو سطح 1±4و 1±8 گرم) در كرت فرعي قرار داشتند. نتايج نشان داد كه افزايش تراكم از 60 به 150 بنه در مترمربع باعث افزايش معني‌دار تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشك كلاله ،تعداد بوته سبز شده، تعداد برگ در بوته، ميانگين طول تك برگ و مجموع طول برگ در متر مربع شد. بر اين اساس افزايش وزن بنه از 4 به 8 گرم موجب افزايش معني‌دار تعداد گل، وزن تر گل، وزن خشك كلاله، تعداد بوته سبز شده، تعداد برگ در بوته، ميانگين طول تك برگ، مجموع طول برگ در متر مربع و مجموع طول برگ در بوته در سال اول و دوم و كاهش تعداد گل، وزن تر گل و وزن خشك كلاله در سال سوم شد. نتايج همچنين نشان داد كه افزايش عمق كاشت از 15 به 25 سانتي‌متر سبب كاهش معني‌دار تمام صفات مورد بررسي زعفران گرديد. اثر متقابل دوگانه و سه گانه بر صفات مورد بررسي عمدتاً معني‌دار بود. در مجموع نتايج نشان داد استفاده از بنه‌هاي مادري درشت‌تر تنها در سال‌هاي اوليه از اولويت نسبي برخوردار بوده و با افزايش سن مزرعه از اهميت اثر آن كاسته مي‌شود. بر اين اساس چنين به نظر مي‌رسد كه مي‌توان در راهبردي متفاوت و با تركيبي از عمق كمتر و بخصوص تراكم بيشتر نسبت به جبران اثر وزن بنه اقدام و در مجموع به عملكرد بيشتري دست يافت .

In order to investigate the effect of compensatory behavior of planting density, corm weight and planting depth on vegetative characteristics and yield of saffron stigma (Crocus. Sativus L.), a factorial split plot experiment with a randomized complete block design with three replications in the research center and Agricultural education and natural resources of Khorasan Razavi (Gonabad Research Station) was conducted in the cropping years 2018-2020. In this study, planting density treatment (in four levels of 60, 90, 120 and 150 corms per square meter) in the main plot and factorial planting depth (in two levels of 15±2 and 25±2 cm from the soil surface) and corm weight (in two Levels 4± 1 and 8 ± 1 gr) were located in the subplot. The results showed that increasing the density from 60 to 150 corms per square meter caused a significant increase in flower number, flower fresh weight and stigma dry weight, number of plants, number of leaves per plant, average length of a leaf and total leaf length per square meter. Accordingly, increasing the weight of coriander from 4 to 8 gr significantly increases flower number, flower fresh weight, stigma dry weight, number of plants, number of leaves per plant, average length of a leaf, total leaf length per square meter and total Leaf length per plant in the first and second years and reduced flower number, flower fresh weight and stigma dry weight in the third year. The results also showed that increasing the planting depth from 15 to 25 cm caused a significant decrease in all studied traits of saffron. The effect of dual and triple interactions on the studied traits was mainly significant. Overall, the results showed that the use of larger mother corms has a relative priority only in the early years and the importance of its effect decreases with increasing farm age. Based on this, it seems that it is possible to have a different strateg and with a combination of less depth and especially more density to compensate for the effect of corm weight and achieved more overall performance.