تحليلي ساختاري از رشد تقاضا و توزيع عاملي درآمد در اقتصاد ايران

Structural analysis of demand growth and functional income distribution in the Iranian economy

درآمد دهك هاي پايين عموماً به نيروي‌كار (و نه سرمايه) مربوط مي شود و به همين دليل همراه با هدف رشد اقتصادي بالا، مي توان از سياست هاي طرفدار كار نيز براي بهبود توزيع درآمد و كاهش فقر استفاده كرد. براي ارزيابي اثربخشي اين سياست ها، بايستي رژيم تقاضا (دستمزدمحور يا سودمحور) مشخص باشد. پژوهش حاضر اين مسئله را با استفاده از داده هاي سري زماني 1343-1396 و مدل SVARX بررسي مي‌كند. يافته ها نشان داد كه مخارج مصرفي در بلندمدت دستمزدمحور و تقاضاي كل در كوتاه مدت سودمحور است. اين يافته ها با درجه پايين آزادي تجاري و صادرات متكي به منابع طبيعي ايران مطابقت دارند. با ساختار كنوني اقتصاد، سياستگذاري در كوتاه مدت با دوگانگي مواجه است. سياست هاي طرفدار كار با رژيم تقاضاي سودمحور ايران در تعارض هستند و موجب ركود اقتصادي مي شوند. در مقابل، سياست هاي طرفدار سرمايه احتمالاً موجب رشد بخش واقعي خواهند شد، اما نابرابري درآمدي را تشديد مي كنند.

Income of population’s lower deciles are generally associated with labor force (and not capital). Therefore, pro-labor economic policies along with economic growth objective can be used to improve income inequality and alleviate poverty. In this regard, this paper investigates the demand regime using a SVARX model for the period 1964-2017. Empirical results indicate that consumption expenditures are wage-led in the long run and aggregate demand is profit-led in the short run. Given Iran’s low degree of trade openness and its dependency on natural resources, this finding is consistent with theoretical expectations. Therefore, with the current structure of the Iranian economy, policy-making faces a dual problem. Pursuing pro-labor policies is not in line with profit-led growth of aggregate demand. Pro-capital policies will probably lead to growth of the real sector, but they worsen income distribution.