اثر حلال اتانول-آب بر استخراج كروسين به روش فراصوت از زعفران

The Effect of Ethanol –Water Mixture on Ultrasonic Extraction of Crocin from Saffron

زعفران يكي از گياهان داروئي مهم است كه در قسمت‌هاي مختلف كشور و به ويژه در استان‌هاي خراسان رضوي و جنوبي كشت شده و بواسطه قيمت آن يكي از اقلام مهم صادراتي ايران به‌شمار مي‌رود. عصاره اين گياه به‌دليل غني بودن تركيبات مختلف فيتوشيميايي داراي خواص آنتي‌اكسيداني بوده و به عنوان دارو در طب سنتي و نوين مورد استفاده قرار مي‌گيرد. كروسين يكي كاروتنوئيدهاي طبيعي موجود در زعفران است كه اخيرا در فرمولاسيون داروهاي ضد افسردگي استفاده شده است. با توجه به اهميت مواد موثره موجود در عصاره زعفران و به‌خصوص كروسين، در اين مقاله يك روش مناسب و كاربردي استخراج با حلال براي استخراج كروسين از زعفران مورد مطالعه قرارگرفته است. براي اين منظور در نسبت‌هاي مختلف حجمي از حلال‌هاي آب-اتانول شامل 100-0، 75-25، 50-50، 25-75 و 0-100 استخراج مواد موثره و كروسين با استفاده ار امواج فراصوت با فركانس 32 كيلوهرتز و در دماي محيط انجام شد. از روش اسپكتروفتومتري فرابنفش مرئي در طول موج 445 نانومتر براي اندازه‌گيري جذب كروسين و از روش آماري حداقل مربعات و به كمك منحني تنظيم براي محاسبه غلظت كروسين در نمونه‌هاي استخراج شده استفاده شد. با توجه به نتايج به‌دست آمده براي نسبت‌هاي مختلف حلال آب و اتانول و همين‌طور پايداري اين محلول‌ها پس از زمان سه روز، آب و اتانول با نسبت حجمي 50:50 به عنوان حلال بهينه براي استخراج مواد موثره و كروسين از زعفران انتخاب شد.

Saffron (Crocus sativus L) is an important medicinal plant cultivated in different parts of Iran especially Razavi and South Khorasan provinces and because of its high price considered as one of the important Iranian products for export. Saffron extract is rich source of phyto chemicals with antioxidant properties and used in traditional and modern medicine. Crocin is one of the natural carotenoid in saffron extract which recently used in pharmaceutical formulations for treatment of depression. In regard to significance of phyto chemicals and bioactive compounds in saffron extract and specially crocin, in this study, a convenient and practical solvent extraction method has been examined for extraction of crocin and bioactive compounds from saffron. For this purpose, at different ethanol-water volume ratios 0-100, 25-75, 50-50, 75-25 and 100-0, the ultrasonic extraction of bioactive compounds and crocin has been achieved. UV-Vis spectra at max of 445 nm was used for absorbance measurements and least square curve fitting applied for determination of crocin concentrations in extracted samples. The results obtained at different ethanol-water volume ratios and the stability of the solutions studied after three days. Ethanol-water with composition of 50:50 (v/v) was selected as the optimum ratio for the extraction of crocin from saffron.