ارزيابي تغييرات توليد خالص اوليه تحت تأثير نوسانات اقليمي (مطالعه موردي: دشت قزوين)

Net Primary production changes affected by climate fluctuations (Case study: Qazvin plain)

در اين مطالعه، به بررسي رابطه NPP و پارامترهاي دما، انحراف معيار دما، بارش و انحراف معيار بارش در دشت قزوين پرداخته شد. بدين منظور، NPP سالانه با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي MODIS براي سال‌هاي 2020- 2001 بدست آمد و با استفاده از داده‌هاي هواشناسي، ميانگين دماي سالانه، مجموع بارش سالانه و انحراف معيار اين دو پارامتر براي هر سال محاسبه شد. سپس با استفاده از آناليز رگرسيون خطي در نرم‌افزار TerrSet، ارتباط پارامترها با NPP تعيين شد. نتايج نشان داد كه مهمترين عامل تأثيرگذار بر NPP در دشت قزوين، مربوط به پارامتر دما و انحراف معيار آن، زماني كه به‌طور همزمان به معادله وارد مي‌شوند، مي‌باشد كه در 8/48 درصد از مساحت منطقه اثرگذار بود. كمترين متغير تأثيرگذار نيز مربوط به ورود همزمان پارامتر بارش و انحراف معيار آن به معادله است كه تنها در 4/0 درصد از منطقه اثرگذار بود و به دليل فصلي بودن بارش مي‌توان نتيجه گرفت كه انحراف معيار آن بر NPP چندان مؤثر نمي‌باشد. در بين كاربري‌هاي واقع در منطقه، حساسيت NPP در اراضي كشاورزي نسبت به دما، بارش و انحراف معيار آن‌ها بيش از ساير كاربري‌ها بود. مطابق با نتايج تحقيق مي‌توان بيان كرد كه پارامتر بارش به تنهايي عامل كنترل كننده NPP در دشت قزوين كه از جمله اكوسيستم‌هاي خشك و نيمه‌خشك محسوب مي‌شود، مي‌باشد و پارامتر دما زماني كه با انحراف معيار آن به‌طور همزمان به معادله وارد مي‌شود، مهمترين عامل كنترل كننده NPP در اين دشت به شمار مي‌رود.

Vegetation changes can change the rainfall and temperature cycle and also climate fluctuations, especially temperature and precipitation parameters, have significant effects on vegetation. Climate change causes restriction for plant activities which cause changes in vegetation indices including NPP. Considering that Qazvin plain has been affected by climate fluctuations and drought in recent years, in this study, the relationship between NPP and temperature, standard deviation of temperature, precipitation and standard deviation of precipitation was investigated in this plain. Annual NPP was gained using MODIS satellite imagery for 2001-2020 and using meteorological data, the average annual temperature, total annual rainfall and standard deviation of these two parameters were calculated for each year. Then using linear regression analysis in TerrSet, the relationship between NPP and meteorological parameters was determined. The results showed that the most important factor affecting NPP was related to the temperature and its standard deviation, when they are entered into the equation simultaneously which was effective in 48.8% of the area. The least effective variable was related to the entry of the precipitation and its standard deviation into the equation, which was effective in only 0.4% of the region. Due to the seasonal precipitation, it can be concluded that the standard deviation is not very effective on NPP. Among the land uses in the region, the sensitivity of NPP to temperature, precipitation and their standard deviation in agricultural lands was more than other land uses.