تاثير آنتي اكسيداني تركيبات فيتوشيميايي عصاره ها و اسانس اسطوخودوس بر پايداري روغن آفتابگردان

Antioxidant effect of lavender extracts and essential oil phytochemical compounds on the stability of sunflower oil

سابقه و هدف: بروز برخي از بيماري ها به دليل ازدياد راديكال هاي آزاد توليد شده درحين متابوليسم عادي بدن ايجاد مي گردند. براي مقابله با اين راديكال ها تركيباتي تحت عنوان آنتي اكسيدان ها شناسايي شده اند. اين تركيبات كه در ميوه ها و سبزيجات نيز يافت مي شوند از فعاليت راديكال هاي آزاد ممانعت نموده و مانع تخريب سلول هاي حياتي بدن مي شوند. آنتي اكسيدانها از اكسيد شدن روغنها جلوگيري مي كنند. امـا بـا توجـه بـه اينكـه آنتي اكسيدانهاي سنتزي امكان ايجاد اثرات نامطلوبي را در بدن دارند بنابراين تهيه و توليد انواع طبيعي آنها ضروري است. يكي از گياهان با ظرفيت آنتي اكسيداني بالا اسطوخودوسL. Lavandula officinalis متعلق به تيره Lamiaceae است. مواد و روش ها: سرشاخه هاي گلدار تازه گياه در خرداد ماه 96 ازمركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان اصفهان تهيه و در محلي تاريك و دماي اتاق خشك گرديد. اسانس به روش تقطير با آب و با استفاده از دستگاه كلونجر استخراج شد. عصاره هاي آبي، متانولي)متانول 80%) و هگزاني(هگزان 95%) با روش خيساندن تهيه شد. براي سنجش ميزان فنل، فلاونوئيد و ترپنوئيد عصاره ها به ترتيب از روشهاي فولين –سيوكالتو، روش رنگ سنجي كلريد آلومينيوم و جدا سازي در اتر استفاده گرديد. براي بررسي خاصيت آنتي اكسيداني هر عصاره از روش DPPH استفاده شد. عملكرد هريك از عصاره ها سنجش شد. اجزاي اسانس اسطوخودوس با GC-MS تعيين گرديد. اثـر عـصاره هـا در به تأخير انداختن فساد اكسيداتيو در روغن آفتـابگردان تـصفيه شـده از طريـق اندازه گيري انديس پراكسيد، انديس آنيزيدين، انديس توتوكس و زمان مقاومت به اكسيداسيون نمونه ها تعيين شد. يافته ها: عصاره متانولي داراي ميزان فنل، فلاونوئيد و ترپنوئيد بيشتر نسبت به دو عصاره ديگر بود.. اثرمهاركنندگي راديكال هاي آزاد توسط عصاره متانولي وآبي بيشتر از عصاره هگزاني و مشابهBHT بود. در عصاره هگزاني اثر مهاركنندگي ضعيف تر بود. عملكرد عصاره آبي از ساير عصاره ها بالاتر بود.تركيبات مهم شناسايي شده اسانس توسط GC-MSعبارتند ازلينالول، ليناليل استات،بورنئول، كامفور و ژرانيل استات. عصاره متانولي با كمترين ميزان انديس پراكسيد، آنيزيدين و توتوكس و بيشترين زمان پايداري در برابر اكسيداسيون، بهترين تاثير را در جلوگيري از اكسيداسيون روغن آفتابگردان داشت. اثر عصاره آبي و اسانس گياه مشابه آنتي اكسيدان سنتزي بود. تاثير عصاره هگزاني كمتر از آنتي اكسيدان سنتزي بود نتيجه گيري: با مقايسه سه عصاره مي توان نتيجه گرفت كه متانول بهترين حلال جهت استخراج فنل، فلاونوئيد و ترپنوئيدها است. از طرفي عصاره متانولي درصد مهاركنندگي بيشتري نسبت به عصاره هاي ديگر دارد. همچنين عصاره متانولي با اثر ضد راديكالي بسيار خوبي كه دارد مي تواند جايگزين BHT در روغن آفتابگردان شود. از عصاره آبي و اسانس اين گياه نيز بعنوان آنتي اكسيدان مشابه با آنتي اكسيدانهاي سنتزي مي توان بهره برد.

The onset of some diseases is due to the increased free radicals produced during normal body metabolism. To confront these radicals, compounds known as antioxidants have been identified. Antioxidants that there are in fruits and vegetable, prevent the free radicals from doing activity and damage the vital cells. Antioxidants prevent oxidation of oils. However, with regard to synthetic antioxidants may cause undesirable effects in the body, the preparation and production of natural antioxidants is necessary. One of the plants with high antioxidant capacity is Lavandula officinalis L. belongs to the Lamiaceae. Materials and methods: The fresh shoots of Lavender were harvested from the Agricultural and Natural Resources Research Center of Isfahan in June 2017 and dried in a dark place and room temperature. Essential oil was extracted by water distillation method using Clevenger's apparatus. Extract of water, methanol (80% methanol) and hexane (hexane 95%) was prepared by maceration method. The phenols, flavonoids and terpenoids amount of extracts was determined respectively by Folin-Ciocalteu, aluminum chloride and separation colorimetric in ether methods. The antioxidant capacity of each extract was analyzed by DPPH method. Essential oil composition of lavender were determined by GC-MS. The effect of extracts on delaying oxidative degradation in Purified sunflower oil was determined by measuring the peroxide index, anisidine index, totox index and oxidation resistance time of the samples. Results: Phenol, flavonoid and terpenoid contents of methanol extract was higher than the other two extractions. Free radical scavenging of methanol and water extracts were higher than hexane extract and were similar to BHT. Inhibition percent of hexane extract was less than the other extracts. The performance of aqueous extracts was higher than other extracts. The major compounds identified by GC-MS are linalol, linal acetate, boronol, camphor and geranyl acetate. Methanolic extracts had the lowest levels of peroxide index, anisidine index and totox index and the highest oxidation stability time. Methanol extract had the best effect in preventing the oxidation of sunflower oil. The effect of the aqueous extract and essential oil were similar to the synthetic antioxidant. Coclution: By comparing the three extracts it can be concluded that methanol is the best solvent for the extraction of phenol, flavonoids and terpenoid. On the other hand, methanolic extract had a higher inhibitory effect than other extracts. The methanol extract with high anti-radical effect can be replaced by BHT in sunflower oil in the food industry. The aqueous extracts and essential oils of this plant can also be used as antioxidants similar to synthetic antioxidants.