پديد آورندگان :
محمدي ميريك، علي اكبر دانشگاه ولي عصر (عج) - دانشكده كشاورزي - گروه ژنتيك و توليد گياهي، رفسنجان، ايران , حسين زاده، زهرا دانشگاه زابل - دانشكده كشاورزي - ژنتيك و به نژادي، ايران , فاخري، براتعلي دانشگاه زابل - دانشكده كشاورزي - گروه به نژادي و بيوتكنولوژي، ايران
كليدواژه :
بزرك , تجزيه رگرسيون , تجزيه عليت , همبستگي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: گياهان دانه روغني نقش مهمي در تغذيه و صنعت دارند. دانه كتان روغني يا بزرك داراي 30 تا40 درصد روغن حاوي ميزان بالاي اسيدهاي چرب غير اشباع بويژه اسيد لينولنيك مي‌باشد. بسياري از محققين كه به بررسي روابط بين صفات در بزرك پرداختند همبستگي مثبت و معني‌دار عملكرد دانه با صفات تعداد انشعاب در بوته، تعداد كپسول در بوته و وزن 100 دانه را گزارش كردند و صفت تعداد كپسول در بوته را به عنوان مهم‌ترين شاخص انتخاب در رابطه با بهبود ژنتيكي عملكرد دانه در بزرك معرفي نمودند. پژوهش حاضر با هدف بررسي روابط بين صفات مختلف با عملكرد دانه در لاين‌هاي F7 حاصل از تلاقيSE65 KO37× بزرك و تعيين بهترين شاخص‌هاي انتخاب غيرمستقيم در زمينه بهبود ژنتيكي عملكرد دانه با اسنفاده از تجزيه ضرايب همبستگي، رگرسيون و عليت صورت گرفت.
مواد و روش‌ها: به منظور بررسي روابط بين صفات تعداد 112 لاين اصلاحي حاصل از تلاقي در يك آزمايش در قالب طرح آگمنت به همراه 6 ژنوتيپ شاهد مورد ارزيابي قرار گرفتند. ژنوتيپ‌هاي شاهد در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار كشت شدند. در طول فصل رشد صفات مورفولوژيك، فنولوژيك و زراعي همچون تعداد روزتا 50 در صد گلدهي، تعداد روزتا پايان گلدهي، تعداد انشعاب در بوته، تعداد كپسول در بوته،عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه اندازه گيري شدند. براي تجزيه و تحليل داده‌ها از نرم افزارSAS v.9.1 استفاده شد.
يافته‌ها: نتايج تجزيه همبستگي صفات نشان داد تعداد كپسول در بوته، تعداد انشعاب در بوته، وزن دانه در كپسول و عملكرد بيولوژيك همبستگي مثبت و معني‌داري با عملكرد دانه در بوته داشتند. نتايج حاصل از تجزيه رگرسيون مرحله‌اي نشان داد كه در اولين مرحله از مدل تعداد كپسول در بوته وارد مدل شد و به تنهايي توانست 78 درصد از تغييرات كل را توجيه كند و وزن دانه در كپسول و تعداد انشعاب در بوته صفاتي بودند كه مراحل بعد به ترتيب وارد مدل شدند و توانستند جمعا با صفت موجود در مدل 86/87 درصد از تغييرات عملكرد دانه در بوته را توجيه كنند. بر اساس نتايج تجزيه مسير صفت تعداد كپسول در بوته بيشترين اثر مستقيم را بر عملكرد دانه در بوته داشت. تعداد انشعاب در بوته داراي بيشترين اثر غيرمستقيم از طريق تعداد كپسول در بوته بر عملكرد دانه در بوته بود. صفت تعداد كپسول در بوته به عنوان مهم‌ترين اجزاء عملكرد دانه در بوته در جمعيت مورد مطالعه شناخته شد. تجزيه به عامل ها، براي كليه صفات، چهار عامل پنهاني را مشخص نمود كه بيش از 68 درصد از تنوع موجود را توجيه نمودند.
نتيجه‌گيري كلي: با توجه به نتايج بدست آمده از اين تحقيق وجود همبستگي عملكرد دانه با تعداد كپسول در بوته و از طرفي عدم همبستگي قابل ملاحظه بين اين صفت با ديگراجزاي عملكرد دانه مي توان دريافت كه تعداد كپسول در بوته ميتواند به عنوان شاخصي جهت انتخاب براي بهبود عملكرد دانه مورد استفاده قرار گيرد.
چكيده لاتين :
Background and objective: Oilseed crops have an effective role in nutrition and industry. Flax (Linum usitatissimum) seeds contain approximately 30 to 40 percent of oil rich in unsaturated fatty acids, especially linolenic acid. Previous studies in flax had showed significant positive correlation of seed yield with number of branches per plant, number of capsules per plant and 100 seed weight. It had reported that the number of capsules per plant is the most important selection criteria for genetic improvement of seed yield in flax. The present study was conducted to investigate relationship between seed yield and its related traits in breeding lines derived from KO37× SE65 cross using correlation, regression and path analysis to determine the best indirect selection criteria for genetic improvement of seed yield in flax.
Materials and Methods: In order to study the relationships between traits, 112 breeding lines along with six genotypes as control (including parental genotypes) were evaluated in augmented experiment design. Genotypes were planted in a randomized complete block design with 3 replications. Morphological, phonological and agronomic traits such as number of days to 50% flowering, end of flowering, period of flowering, number of branches per plant, number of capsule per plant, biological yield, and seed yield per plant were measured and analyzed using SAS software(Version, 9.1).
Results: Number of capsule per plant, number of branches per plant, seed weight per capsule and biological yield per plant were positively correlated with seed yield per plant. Based on the results of stepwise regression analysis, number of capsule per plant could enter to the model in the first step and accounted 78% of the total variation. Seed weight per capsule and the number of branches per plant were entered in the subsequent steps and could explain the 86.87% of total variation. Path analysis results indicated that number of capsule per plant had the most direct effect on seed yield per plant, whereas, number of branches per plant had the most indirect effect through number of capsule per plant. Number of capsule per plant was recognized as the most important component explaining seed yield variation in the studied population. Four factors explained the most of variation of studied traits and could explain more than 68% of the total variation.
Conclusion: According to the results, number of capsule per plant had the most impact on seed yield variation and also there was no significant negative correlation between this trait and other seed yield components. Therefore, number of capsule per plant can be used as an indirect selection criteria for genetic improvement of seed yield in flax.
