پديد آورندگان :
اسدالهي، اميد دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني، خرم آباد، ايران , احتشام نيا، عبداله دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه علوم باغباني، خرم آباد، ايران , حجازي، حسامالدين دانشگاه لرستان - دانشكده كشاورزي - گروه زيست شناسي، خرم آباد، ايران , عبدالهي، حميد مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج - بخش باغباني، كرج، ايران
كليدواژه :
آناليز كلاستر , تنوع ژنتيكي , صفات مورفولوژيك , گلابي , همبستگي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: اساسي‌ترين مرحله در برنامه‌هاي بهنژادي درختان ميوه، گردآوري و ارزيابي ژرم پلاسم داخلي و خارجي است. مطالعه حاضر به‌منظور ارزيابي تنوع ژنتيكي و گروه‌بندي گونه‌هاي مطالعه‌شده‌ي گلابي براساس 48 صفت كيفي مهم برگ، شاخه، شكوفه، ميوه و تعيين فاصله ژنتيكي بين آن‌ها و با هدف ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ارﻗﺎم ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ و كار و اﺳﺘﻔﺎده از آن‌ها در برنامه‌هاي اﺻﻼﺣﻲ اﺳﺖ. اﻳﺮان با بيش از ده گونه از جنس گلابي و نزديكي به مراكز تنوع گلابي به‌عنوان ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻬﻢ ژﻧﺘﻴﻜﻲ اين محصول در دﻧﻴﺎ شناخته‌شده اﺳﺖ. به‌رغم اﻳﻦ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻤﺘﺎز ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ براي گلابي در كشور، ﻫﻨﻮز اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻘﻲ از رواﺑﻂ ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦ ژنوتيپ‌هاي ﺑﻮﻣﻲ ﺑﺮاي اﻫﺪاف اﺻﻼﺣﻲ ﮔﻼﺑﻲ در اﻳﺮان وﺟﻮد ﻧﺪارد.
مواد و روش‌ها: بدين منظور اين پژوهش در سال 1397، با ارزيابي 13 گونه گلابي از گونه‌هاي شرقي و غربي در موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج و گروه علوم باغباني دانشگاه لرستان انجام شد. اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ به بررسي ﺻﻔﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ درخت، ﺷﺎﺧﻪ، ﺑﺮگ، گل و ﻣﻴﻮه بر اساس الگوي زماني مورد توصيه، با بررسي سه صفت عمومي درخت، پنج صفت شــاخه، 13 صفت برگ و دمبرگ، شش صفت شكوفه و 20 صفت ميوه گونه‌هاي مختلف گلابي بر اساس توصيف‌گر ملي آزمون‌هاي تمايز، يكنواختي و پايداري كه نسخه تكميل بومي سازي شده دستورالعمل آزمون‌هاي تمايز، يكنواختي و پايداري اتحاديه بين‌المللي محافظت از ارقام گلابي(UPOV) است، ارزيابي گرديد. در اين بررسي تجزيه كلاستر به روش وارد (Ward) و با استفاده از تمام صفات بررسي‌شده انجام شد.
يافته‌ها: نتايج ارزيابي صفات بررسي‌شده نشان داد تنوع بالايي در خصوصيات اندازه ميوه، موقعيت بيشترين قطر ميوه، شكل ميوه، شكل نوك و قاعده برگ بين گونه‌هاي مطالعه‌شده وجود داشت. گونه‌هاي بررسي شده در فاصله 400 به سه گروه اصلي تقسيم شدند به‌طوري كه گونه آسيايي، گونه‌هاي بومي و گونه اروپايي در گروه جداگانه قرار گرفتند. نتايج تجزيه همبستگي ساده صفات نشان داد كه صفات مرتبط با برگ از جمله طول و عرض پهنك، همبستگي مثبت با صفات ميوه داشت.همچنين بيشترين همبستگي منفي و معني دار بين صفات موقعيت بيشترين قطر ميوه و شكل گلبرگ مشاهده شد. نتايج تجزيه به عامل-هاي اصلي نشان داد، 11 عامل اصلي 99/97 درصد از واريانس كل را توجيه مي‌كند. در بين مولفه‌ها، فاكتور اول و دوم كه بيشتر مربوط به صفات قدرت تنه و ميوه و برگ بود نزديك به 50 درصد واريانس را توجيه كرده است.
نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج در بين صفات مورد بررسي شكل و انداره ميوه، صفات برگي مهم‌ترين صفات براي تشخيص تنوع گونه‌هاي گلابي بودند. اين مطالعه نشان داد كه گونه‌هاي گلابي شرقي و غربي از تنوع قابل توجهي برخوردار بوده و منبع ارزشمندي براي پژوهش‌هاي بهنژادي مي‌باشند.
چكيده لاتين :
Background: The most basic step in fruit tree breeding programs is the collection and evaluation of internal and external germplasm. The aim of this study was to evaluate the genetic diversity and grouping of the studied pear species based on 48 important quality traits of leaves, shoots, blossoms and fruits and to determine the genetic distance between them with identify cultivars suitable for cultivation and use them in breeding programs. Iran with more than ten species of pear and genetic diversity proximity centers to the product as an important source of genetic product is well-known in the world. Despite this privileged geographical location for pears in the country, so far, there is no accurate information about the genetic relationship between different pear genotypes in Iran, for the proper use of native genotypes for pear breeding purposes.
Materials and Methods: This study was conducted in 2018, with the evaluation of 13 pear species from eastern and western species in Karaj research institute for seed and seedling improvement and preparation of Lorestan university of horticultural sciences. In this study, three general traits of the tree, five traits of branches, 13 traits of leaves and petioles, six traits of blossoms and 20 traits of fruit were evaluated according to the national descriptor of differentiation, uniformity and stability (DUS) tests, which is a localized version of the international union for conservation of pear (UPOV) examination, uniformity and stability test instructions. In this study, cluster analysis was performed by Ward method.
Results: The results of the evaluation of the studied traits showed that there was a high diversity in the characteristics of fruit size, the position of the largest fruit diameter, fruit shape, tip shape and leaf base among the studied species. In this study, cluster analysis was performed by Ward method using all the studied traits. The studied species were divided into three main groups at a distance of 400, so that Asian, native and European species were included in a separate group. The results of simple correlation of traits showed that leaf related traits such as length and width of the leaf had a positive correlation with the amount of fruit traits. Also, the highest negative and significant correlation was observed between the position traits of the largest fruit diameter and petal shape. The results of principal component analysis (PCA) showed, that the 11 main factors justify 97.99% of the total variance. Among the components, the first and second factors, which were mostly related to trunk strength, fruit and leaf traits, justified nearly 50% of the variance.
Conclusion: Based on the results, among the studied traits of fruit shape and size, leaf traits were the most important traits for detecting the diversity of pear species. This study showed that eastern and western pear species have significant diversity and are a valuable resource for plant breeding research.
