تعامل عقل و قلب در فرايند شكوفايي نفس در بررسي تفسيري آيه 46 حج

قلب جزئي از بدن است كه با نفس انسان ارتباط جسماني دارد و ابزاري در خدمت نفس براي ارتباط با عقل مجرد است كه اين ارتباط در بدن انسان به وسيله مغز صورت مي‌پذيرد. حاصل اين ارتباط يا در ادراك و شناخت انسان ظهور و بروز مي‌يابد يا به‌عنوان محركي براي انجام فعل توسط نفس است. در صورت نخست يا به‌واسطه ابزار حسي موجب شناخت مي‌شود و يا بدون واسطه ابزار حسي شناخته مي‌گردد؛ اما محرك‌بودن عقل نيز به‌واسطه حكم عقل نظري صورت مي‌پذيرد. مقاله حاضر با روش توصيفي ـ تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه‌اي به بررسي آيه 46 سوره حج: »أَفَلَمْ يَسيرُوا فِي الأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِها « پيرامون تعامل عقل و قلب در فرايند تكامل نفس انسان مي‌پردازد. ازجمله يافته‌هاي تحقيق چنين است: اگر اين ارتباط با عوامل دروني و بيروني تقويت گردد، حاكميت عقل بر قلب بيشتر خواهد شد. اين حركت از عقل فطري كه خداي متعال با آفرينش قلب در اختيار انسان قرار داده است، صورت مي‌گيرد و در اين صورت، نزاعي ميان عقل و قلب متصور نيست و سير شكوفايي نفس انسان به درستي صورت مي‌پذيرد.