تأثير عوامل آموزشي مبتني بر محيط‌هاي يادگيري الكترونيكي بر مهارت درك مطلب دانش آموزان پايه‌ ششم ابتدايي

پيشينه و اهداف: يكي از مشكلات دانش‌آموزان در دوره ابتدايي ضعف مهارت درك مطلب است كه اين امر منجر به ضعف عملكرد در تمامي حوزه هاي ياگيري شده است. يادگيري الكترونيكي به‌عنوان يك راهبرد مبتني بر جستجوگري و سازندگي مفاهيم، يادگيرندگان را وادار به تفكر در سطوح بالا نموده تا به اين ترتيب بتوانند اطلاعات پيچيده را تحليل كرده و به‌كار بندند و از اين راه يك استراتژي آموزش و يادگيري برخطِ جذاب خلق كنند. محيط هاي يادگيري الكترونيكي در طراحي فعاليت ها نامحدود بوده و يادگيرندگان را به ارضاي حس شهودي و كنجكاوي خود درگير مي‌سازند. در يادگيري از اين طريق مهارت هاي تفكر در سطوح بالا كه شامل تفكر محتوايي، تفكر انتقادي، تفكرخلاق و درك مطلب است ارتقا مي‌يابد. اين پژوهش با هدف بررسي تأثير عوامل آموزشي مبتني بر محيط هاي يادگيري الكترونيكي بر مهارت درك مطلب دانش‌آموزان پايه‌ ششم ابتدايي درسال تحصيلي1399 1398 انجام شده است.روش‌ها: پژوهش در دو بخش كيفي و كمّي صورت گرفته است. در بخش كيفي، با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي، ويژگي هاي دروني و بيروني عوامل آموزشي مبتني بر محيط هاي يادگيري الكترونيكي از منابع و پژوهش هاي مربوطه استخراج و در قالب يك الگو به تأييد متخصصان رسيد. جامعه‌ آماري پژوهش را دانش‌آموزان پايه‌ ششم ابتدايي استان قم شامل 22854 نفرتشكيل مي‌دادند كه از ميان آنان 90 دانش‌آموز از 3 مدرسه با استفاده از روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفي در گروه هاي آزمايش و كنترل قرار گرفتند. سپس به‌منظور بررسي تأثير اين ويژگي ها بر يادگيري دانش‌آموزان، از روش شبه آزمايشي با سه گروه (گروه آزمايش:30نفر، گروه كنترل يك:30 و گروه كنترل دو: 30نفر) استفاده شد. ابزار و مواد پژوهش شامل چندرسانه‌اي هاي آموزشي با محتواي يكسان اما با الگوي متفاوتي از عوامل آموزشي و نيز سؤالات آزمون يادگيري بود. تحليل داده ها با استفاده از آزمون آماري تحليل واريانس صورت پذيرفت.يافته‌ها: نتايج پژوهش حاكي از ميانگين نمرات بيشتر گروه آزمايش(عامل آموزشي داراي ويژگي‌هاي دروني و بيروني) نسبت به گروه هاي كنترل و نيز درك مطلب بهتر گروه كنترل يك (عامل آموزشي فاقد ويژگي هاي دروني و بيروني) نسبت به گروه كنترل دو(چندرسانه اي فاقد عامل آموزشي) بود. براساس نتايج پژوهش گفتار پويا (مكث كردن و بالا و پايين بردن صداي عامل) گفتار شخصي‌سازي شده (گفتار غيررسمي به جاي رسمي) و صداي انسان در مقابل صداي رايانه مقبوليت بيشتري دارد و به درك بهتر منجر مي‌شود. همچنين نتايج پژوهش نشان داد كه نزديكي شايستگي عامل و يادگيرنده، مهارت متناسب با مهارت يادگيرنده و نقش متغير عامل آموزشي (انگيزه دهنده، كارشناس و مربي) به يادگيري بيشتري منجر مي‌شود.نتيجه‌گيري: عوامل آموزشي مي‌توانند محيط هاي يادگيري غني براي درگيرساختن و با انگيزه ساختن يادگيرندگان ايجاد كنند. براساس يافته هاي پژوهش، نتيجه‌گيري مي‌شود تا در طراحي عوامل آموزشي در چندرسانه‌اي ها، دستورالعمل‌هاي طراحي براساس ويژگي هاي دروني و بيروني عوامل آموزشي در نظر گرفته شود. همچنين، به طراحان و توليدكنندگان نرم افزارهاي چندرسانه‌اي آموزشي توصيه مي‌شود، به هنگام طراحي و توليد چندرسانه‌اي ها ازاستاندارد ها و اصول علمي مربوط به اين زمينه استفاده كنند.