تحليل و ارزيابي نمونه احاديث معلّل در كتاب علل الحديث محمدباقر بهبودي

علل‌الحديث، علمي است كه به بررسي آسيب‌هاي مخفي احاديث، از حيث متن و سند مي‌پردازد. كتاب «علل‌الحديث» محمدباقر بهبودي از نگارش‌هاي معاصر در موضوع احاديث معلّل است. اين مقاله درصدد فهم شيوه‌هاي تحليل و سنجش در كتاب يادشده مي‌باشد. از بررسي كتاب، مشهود است كه مؤلف هر آنچه را سبب عدم پذيرش روايات مي‌شود، به عنوان آسيب حديثي لحاظ كرده و از آن‌جا كه غالباً اين آسيب‌ها را تعريف نكرده، تنها راه دست‌يابي به شيوه‌هاي ايشان در نقد، بررسي نمونه روايات كتاب است. اين بررسي نشان داد كه مهم‌ترين روش بهبودي در نقد سندي و متني، بررسي و مقايسه روايات با يكديگر است. ايشان با اين روش، به وجود برخي آسيب‌هاي سندي از جمله: إرسال، انقطاع، اعضال، تعليق، تحريف و تصحيف، تخليط در سند و برخي آسيب‌هاي متني از قبيل: تصحيف و تحريف، اسقاط و ادراج در متون، تخليط متن و سند و تعريض ... تصريح داشته است؛ در پژوهش انجام شده، مشخّص شد كه مواردي كه ايشان به عنوان آسيب ذكر كرده، جزء آسيب‌هاي حديثي به شمار مي‌روند و تشخيص به جا و درست است؛ اما مثال‌هايي كه ايشان ذيل عنوان برخي آسيب‌ها ذكر كرده، نشان دهنده آن آسيب حديثي نبود و با بررسي تمام طرق، صحت برخي از روايات احراز شد.