بررسي اندازه نمونه در روش هاي نمونه‌گيري كيفي

اگرچه روش نمونه‌گيري در پژوهش‌هاي كيفي بسيار با اهميت است اما مساله انتخاب اندازه نمونه (حجم نمونه) كمتر بررسي شده و پژوهشگران، معمولاً به صورت سليقه اي اندازه نمونه مورد نظر خود را تعيين مي‌كنند يا اشباع نظري محقق ملاك عمل قرار مي‌گيرد. اين مقاله با استفاده از تكنيك مرور نظام‌مند در مقالات ديگر، با هدف جمع‌بندي مطالب و يافته‌هاي جديد در حيطه علمي اندازه نمونه مناسب براي روش‌هاي نمونه‌گيري كيفي و ارزيابي نقادانه آن، نتايج مطالعات حوزه پژوهش‌هاي كيفي را درباره اندازه نمونه به تفكيك استراتژي‌هاي گوناگوني كه در پژوهش كيفي وجود دارد نظير مطالعه موردي، قوم نگاري، پديدارشناسي، نظريه داده بنياد، گروه كانوني، مطالعه يادآور نويسي ارائه مي‌نماييد. ما تعداد 27 روش نمونه‌گيري غير تصادفي كه در حوزه تحقيقات كيفي مورد استفاده قرار مي‌گيرند انتخاب و پس از معرفي آنها به مساله انتخاب حداقل اندازه نمونه براي هر يك از روشها پرداخته‌ايم. مطالعات ما نشان داد كه در روشهاي پژوهش كيفي، علاوه بر آنكه بايستي مانند روش‌هاي نمونه گيري احتمالي حداقلي براي اندازه نمونه در نظر گرفت به تعداد حداكثري هم توجه زيادي شده است. به طوري‌كه در استراتژي‌هاي پژوهش‌هاي كيفي حدود قابل تعريفي براي تعداد مشاهدات تعيين مي‌شود. نتيجه اين مطالعه نشان مي‌دهد حداقل اندازه نمونه، به روش نمونه‌گيري وابسته بوده و ملاك عمومي براي آن وجود ندارد و حداكثر اندازه نمونه از 30 مورد تجاوز نمي‌كند مگر آنكه هدف پژوهشگر مطالعه عميق روي افراد نبوده يا بين آنها اختلاف فاحش وجود نداشته باشد. در نمونه‌گيري كيفي، ملاك اندازه نمونه اشباع نظري است و مانند روشهاي نمونه‌گيري كمي معيارهايي مانند خطاي نمونه‌گيري و خطاي پذيرش فرضيات آزمون مبناي تعيين اندازه نمونه نيستند.