تحليل اثرات سرمايه اجتماعي بر حس تعلق مكاني خانوارهاي روستايي در شرايط خشكسالي در شهرستان دورود

An Analysis of the Effects of Social Capital on the Sense of Spatial Belonging of Rural Households in Drought Conditions in Dorud County

خشكسالي يكي از بلاياي طبيعي است كه فراواني آن به‌ويژه در نواحي خشك و نيمه‌خشك بسيار زياد است. اين پديده در هر منطقه‌اي مي‌تواند رخ دهد و انسان و محيط‌زيست را تحت تأثير قرار دهد، هرچند اثرات آن در مناطق روستايي به دليل وابستگي معيشت به نزولات جوي بسيار بيشتر از ساير مناطق است. در اين زمينه خشكسالي‌هاي گذشته حس تعلق مكاني خانوارهاي روستايي به شدت كاهش داده است. بنابراين، عواملي كه مي‌تواند در اين زمينه اثرگذار باشد از ضرورتي انكارناپذير برخوردار است. در اين راستا اين پژوهش با هدف كلي اثرات سرمايه اجتماعي بر حس تعلق مكاني خانوارهاي روستايي در شرايط خشكسالي انجام شد. جامعه آماري پژوهش شامل كليه خانوارهاي روستايي - كشاورز شهرستان دورود بود. حجم نمونه با استفاده از جدول كرجسي و مورگان 375 سرپرست خانوار براي مطالعه انتخاب شدند. ابزار اصلي پژوهش پرسشنامه‌اي بود كه روايي آن توسط پانل متخصصان و پايايي آن توسط ضريب آلفاي كرونباخ تأييد شد. تجزيه‌وتحليل داده‌ها در دو بخش آمار توصيفي و استنباطي با استفاده از نرم‌افزارهاي SPSS23 و Lisel8.54 انجام شد. نتايج گروه‌بندي خانوارهاي روستايي نشان داد كه از آنان از نظر سطح تعلق مكاني و سرمايه اجتماعي در وضعيت مناسبي قرار ندارند. علاوه بر اين، نتايج مدل‌سازي معادلات ساختاري پژوهش نشان داد كه ابعاد سرمايه اجتماعي با ضريب تبيين 51 درصد (γ = 0.71, t = 11.89) اثر مثبت و معني‌داري بر حس تعلق مكاني خانوارهاي روستايي در شرايط خشكسالي دارد.

Drought is one of the natural disasters that is very common, especially in arid and semi-arid areas. This phenomenon can occur in any region and affect humans and the environment; however, its effects in rural areas are much greater than in other areas due to the dependence of livelihood on rainfall. As a result, past droughts have severely reduced the sense of spatial belonging of rural households. Therefore, the factors that can affect this field are undeniably necessary. Accordingly, this study was conducted with the general purpose of studying the effects of social capital on the sense of spatial belonging of rural households in drought conditions. The statistical population of the study included all rural households - farmers of Dorud County. The sample size consisted of 375 heads of households selected for the study using the Krejcie and Morgan table. For collecting data, a questionnaire was designed. The validity of this questionnaire was confirmed by a panel of experts and its reliability was confirmed by Cronbach's alpha coefficient. Data analysis was performed in two sections of descriptive and inferential statistics using SPSS23 and Lisrel8.54 software. The results of grouping rural households showed that they are not in a good position in terms of spatial belonging and social capital. In addition, the results of structural equation modeling showed that the dimensions of social capital with a coefficient of explanation of 51% (γ = 0.71, t = 11.89) have a positive and significant effect on the sense of spatial belonging of rural households in drought conditions