تأثيرات عوامل كالبدي و اجتماعي بر بهسازي مشاركتي بافت هاي فرسوده، مورد مطالعاتي: محله ي نادر كاظمي شهر شيراز

Effects of Physical and Social Factors on the Participatory Improvement of Worn-out Textures; Case Study: Nader Kazemi Neighborhood of Shiraz

بافت هاي فرسوده قسمت وسيعي از پهنه شهرهاي ايران را تشكيل مي دهند كه به دليل مشكلات خود از گستره ي زنده ي شهري خارج شده و به بخش هاي مشكل دار شهرها تبديل شده اند. اين بافت ها علاوه بر مسائل و مشكلات كالبدي، فضاهاي شهري را نيز دچار تنزل كرده لذا هر كشوري سعي در رفع آن بر اساس امكانات خود دارد. تحقق چنين هدفي مستلزم انجام مطالعات گسترده، شناخت جنبه هاي محيطي- كالبدي، بررسي ابعاد اقتصادي- اجتماعي، بافت هاي فرسوده است. بر اين اساس هدف اصلي پژوهش بهسازي و نوسازي بافت فرسوده محله نادركاظمي به منظور حيات دوباره بافت است. اهداف فرعي در چارچوب هدف كلي تحقيق عبارت اند از: شناخت ويژگي هاي اقتصادي و اجتماعي ساكنان، وضعيت كالبدي مجموعه، بررسي عوامل موثر بر مشاركت مردم در بهسازي محله ي نادركاظمي و ارائه رهنمون ها و راهكارهاي علمي و عملي در اين زمينه است. شيوه ي مورد استفاده در اين پژوهش، توصيفي- تحليلي و از نوع كاربردي است كه در محله نادركاظمي شيراز با جمعيت 2302 نفر و نمونه قابل تعميم 329 نفر مورد پژوهش قرار گرفته است. نتايج حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS و ضريب همبستگي پيرسون و تحليل آماري پله به پله مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. از تحليل ها مشهود است كه تاسيسات زيربنايي، كمبود امكانات و خدمات شهري باعث مهاجرت تعداد زيادي از ساكنان بومي به منطقه هاي ديگر شده است؛ از سمتي ديگر نيز وضعيت اجتماعي- اقتصادي ساكنان بافت باعث كاهش روند بهسازي درون بافت شده است و سبب افزايش سرعت فرسوده شدن بافت شده است. مطابق يافته ها افراد پاسخگو تمايل بيش تري را به مشاركت در تصميم گيري و كم ترين علاقه را به مشاركت مالي داشتند. همچنين نتايج حاصل از آزمون پيرسون نشان داد كه بين ميزان مشاركت مردمي در روند ساماندهي بافت فرسوده با مولفه هاي دسترسي به خدمات و امكانات شهري و اعتماد سازي رابطه معناداري وجود دارد.

The worn-out textures make up a wide area in the Iranian cities that are taken out of the urban living space and turned into problematic parts of the cities due to their problems. In addition to physical issues and problems, these textures degrade the urban spaces. Therefore, every country tries to solve such problems based on its facilities. Realizing such an objective requires extensive studies, recognition of the environmental-physical aspects, and investigation of socioeconomic dimensions of the worn-out textures. In this regard, the current study aimed to investigate the improvement and renovation of the worn-out texture of the Nader Kazemi Neighborhood to revitalize the texture. The secondary objectives of the study in the framework of the main objective include recognition of the socioeconomic characteristics of the inhabitants, the physical status of the complex, investigation of the factors effective on people’s participation in the improvement of the Nader Kazemi Neighborhood, and provision of scientific and practical guidelines and solutions in this regard. The method used by the current study is descriptive-analytical, and it is applied to research conducted in the Nader Kazemi Neighborhood with a population of 2302 people and a generalizable sample size of 329 people. The results obtained were analyzed using SPSS, Pearson’s correlation coefficient, and stepwise regression. It is seen in the analyses that infrastructural installations and lack of facilities and urban services cause large numbers of local people to migrate to other areas. On the other hand, the socioeconomic status of the residents of the texture has led to the reduction of the improvement process inside it and has made the texture get worn out faster. Based on the findings, the respondents had the highest tendency to participate in decision-making and the least tendency to engage in financial participation. Also, the results obtained from Pearson’s test indicated a significant correlation between the people's participation in worn-out texture organization and the components of access to urban services and facilities and trust-building.