بررسي معرفت شناسي عرفاني در آثار منظوم و منثور عبدالرحمن جامي

A Study of Mystical Epistemology in the Poems and Prose of Abd-Al Rahman Jami

در عرفان اسلامي، پاره‌اي مباحث درباره معرفت شناسي وجود دارد. وجه مميزه عرفان اسلامي از ساير نحله هاي عرفاني، جايگاه بلند و استوار معرفت در آن است. نورالدين عبدالرحمن جامي، اديب و عارف قرن نهم هجري، نيز به مسيله معرفت و مباحث مرتبط با آن پرداخته است. سوال اصلي اين است كه جامي چه مسايلي را از اين علم و در چه حد و حدودي بيان كرده است؟ اين پژوهش به شيوه توصيفي تحليلي در آثار او صورت گرفته و نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه معرفت، امري موهبتي از جانب خداست و مبناي سلوك و نتايج سلوك به شناخت حق وابسته است؛ به نحوي كه واصل به معرفت حقيقي كسي است كه به مرتبه فناء في الله و بقاءبالله رسيده باشد. جامي درباره درجات معرفت و جايگاه حس، عقل، قلب و كشف و شهود مباحثي مهم را در اين باب بيان كرده است. از منظر او، مرتبه معرفت انسان تا به آنجاست كه با تجليات حق مي‌تواند بر احوال عين ثابته خود آگاهي يابد.

In Islamic mysticism, there are scattered discussions of epistemological issues. The distinguishing feature of Islamic mysticism from other mystical branches is the high and stable position of knowledge in it. Jami (d. 898 AH) has also dealt with the issue of knowledge and related issues. The main question is what issues has he raised about this science and to what extent? This research has been done in a descriptive-analytical way in his works and the results show that knowledge is a gift from God and the basis and the results of his journey depend on knowing Hagh, so that the one who attains the true knowledge has reached the level of annihilation and survival of God. He has made important discussions about the degrees of knowledge and the place of the senses, intellect, heart,unveiling and finding. According to him, the level of human knowledge is to the extent that with the manifestation of truth, he can become aware of his proven condition.