استعاره‌هاي شناختي: اساس فانتزي در افسانه‌هاي كودكانه

Cognitive Metaphors: the Basis of Fantasy in Children's Myths (Case Study of Samad Behranghi Stories)

فانتزي تخيلي ­ترين گونۀ داستان است. در فانتزي نويسندگان با عبور از جهان واقع، جهاني ثانوي با قواعد نو خلق مي­ كنند كه سرشار از حوادث شگفت ­انگيز و موجودات خارق­ العاده است. صمد بهرنگي ازجملۀ نويسندگان حوزۀ ادبيّات كودك و نوجوان است كه با استفاده از فانتزي، دنياي بزرگ­سالي را با دنياي كودكي پيوند داده است. او با تكيه بر اين شيوه، مفاهيمي از مسائل اجتماعي و فرهنگي و ايدئولوژيكي را براي مخاطب نوآموز خود به­صورت ملموس­تر بيان مي­كند. در اين ميان استعاره ­هاي شناختي، نقش مهمي در اينكه كودكان برخي مفاهيم و مضامين پيچيده و انتزاعي را بهتر درك كنند، برعهده مي­گيرند. مسئلۀ اصلي نوشتار پيش رو، بررسي فانتزي و بهره­گيري آن از استعاره­ هاي شناختي در داستان­هاي صمد بهرنگي بوده تا نشان دهد كه او چگونه با استفاده از ابزارهاي فانتزي و پيوند آن با استعاره ­هاي شناختي به تحليل تجربيات زيستي و اجتماعي براي مخاطب كم­تجربۀ كودك و نوجوان پرداخته است؛ در پژوهش حاضر كه به شيوۀ توصيفي و تحليل محتواي قياسي انجام يافت نتايج ذيل به ­دست آمد: استعاره ­هاي مفهومي در داستان­هاي فانتزي بهرنگي جمع­ گرايي و تناسب با شرايط و اعتقاد وي را به خواننده القا مي­ كند. در مبحث استعاره­هاي مفهومي تصويري بسامد طرح­ واره­ هاي حجمي و حركتي در قالب الفاظ با طرح شاهد مثال­ هايي بيان شد و طرح­وارۀ قدرتي مربوط به نوع تفكّر و موانع ستيزي بهرنگي و رسيدن به اهداف مورد نظر وي در داستان­ها است. استعاره‌هاي ساختاري در داستان­هاي بهرنگي، مقام نخست را دارند. بسامد استعاره ­هاي جهتي در داستان­هاي فانتزي و واقعي بهرنگي يكسان است.

Fantasy is the most imaginative genre of story. In the imaginative stories, the writers create a secondary world with new rules by passing beyond real world and breaching the cumbersome rules and frameworks. These worlds include amazing events and fantastic creatures. Samad Behrangi is one of the writers of child and adolescent literature that he connects the adulthood world to childhood world by using fantasy. By emphasis on this style, he expresses the social, cultural and ideological issues for novice readers in tangible way. In this regard, cognitive metaphors play an important role in better perception of some complicated and abstract concepts by children. This article has tried to examine fantasy and cognitive metaphors used in fantastic stories of Samad Behranghi in order to depict how this author, thoughtful and interested in the children and adolescent training, has analyzed the bio-social experiences for less experienced child and adolescent readers using cognitive metaphors. This descriptive and deductive content analytical research showed that the conceptual metaphors in Behranghi's stories imply collectivism and appropriation with socialism beliefs and conditions. Concerning the contextual metaphors, three volumetric, motor and power schemas were mentioned and power schema is related to thinking and eliminating obstacles by Behranghi in the considered goals in the story. The structural metaphors are in the first rank in his stories. The frequency of directional metaphors is the same in the fantasy and real stories