عنوان مقاله :
انعطاف پذيري، ويژگي بارز باغ ايراني براي بهره گيري از آن در دورۀ معاصر
عنوان به زبان ديگر :
Flexibility, A Prominent Feature of the Persian Garden to Use it in the Contemporary Period
پديد آورندگان :
فاطمي، مهدي دانشگاه بين المللي امام خميني (ره) - دانشكدۀ معماري و شهرسازي، قزوين، ايران
كليدواژه :
باغ ايراني , انعطاف پذيري , الگوهاي سنتي , نيازهاي معاصر
چكيده فارسي :
باغ ايراني به عنوان يكي از سبك‌هاي باغ‌سازي در جهان مطرح است و ويژگي‌هاي خاص اين سبك آن را از ديگر همتايان خود متمايز كرده است. بسياري از صاحب‌نظران بر اين عقيده هستند كه خود باغ ايراني نيز در طي دوران‌هاي مختلف، تغييراتي را پشت سر گذاشته و روندي رو به تكامل داشته است. در عصر حاضر، مطلوبيت فضايي موجود در باغ ايراني در بوستان‌هاي شهري ديده نمي‌شود. دلايل متعددي مانند الگوبرداري و غرب‌زدگي در اواخر دورۀ قاجار و استفاده از طراحان غربي در دورۀ پهلوي سبب خلق بوستان‌هاي شهري شده‌اند كه نه‌تنها شكل ظاهري آنها ارتباطي با گذشتۀ اين مرزوبوم ندارد، بلكه اصول اوليۀ ارتباط بين انسان و طبيعت در فرهنگ ايراني نيز در آنها ناديده گرفته شده است. بسياري از ارزش‌هاي باغ ايراني در دوران‌هاي مختلف تكامل آن ثابت مانده‌اند كه خود نشان از ارزش ذهني و معنوي آنها نزد ايرانيان دارد. در اين مقاله با بررسي اجمالي برخي باغ‌هاي تاريخي ايران و بوستان‌هاي معاصر شهر تهران نشان داده شده است كه ترس استفاده از شاخصه و عناصر باغ ايراني به‌واسطۀ هندسۀ قوي آن، سبب بي‌هويتي بوستان‌هاي شهري شده است. در اين پژوهش با بررسي اسناد كتابخانه‌اي و مطالعۀ ميداني نمونه‌ها، سعي شده تا انعطاف پذيري باغ ايراني در دوره‌هاي مختلف بررسي و به‌دنبال آن تبلور كالبدي آنها نيز به‌عنوان شاخص تعيين شوند. در ادامه با مقايسۀ حضور شاخص‌ها در باغ‌هاي ايراني و بوستان‌هاي شهر تهران تداوم آنها مورد تحليل قرار گرفته است. نتايج اين پژوهش حاكي از اين است كه باغ‌هاي ايراني بر خلاف تصور غالب به داشتن هندسۀ خشك و مستطيل‌شكل در كل و جزء در طول تاريخ انعطافپذيري بالايي را از خود نشان داده و به فراخور كاربرد يا زمانه تغيير كرده‌اند. ناديده‌گرفتن اين ويژگي يا عدم به‌روزرساني مفاهيم باغ ايراني سبب عدم استفاده از اين سبك در طراحي بوستان‌هاي شهري شده كه تأثير بسزايي در ارتباط شهروندان با فضاهاي سبز شهري به‌عنوان طبيعت مورد احترام داشته است.
چكيده لاتين :
Persian garden is a well-known gardening style in the world. This style is distinguished from its other counterparts due to its special features. Many experts believe the Persian garden has undergone changes during different periods of evolution. Presently, the spatial desirability of the Persian garden is not seen in urban parks. Numerous reasons such as westernization and imitation in the late Qajar period and the use of Western designers in the Pahlavi period have created urban parks that not only their appearance has nothing to do with this land’s past but also the basic principles of communication between man and nature in Iranian culture are ignored in them. Many of the Persian garden’s perks have remained constant in different periods of its development, which shows its mental and spiritual value among Iranians. In this article, with an overview of some historical gardens of Iran and contemporary parks in Tehran, it has been shown that the fear of using the features and elements of Persian gardens due to their strong geometry, has caused the obscurity of urban parks. The results of this study indicate that Persian gardens, contrary to the prevailing perception of having dry and rectangular geometry in whole and in part, have shown a high degree of flexibility throughout history and have changed according to function or time. Ignoring this feature or not updating the concepts of the Persian garden has led to less use of this style in the design of urban parks, which has had a significant impact on citizens' relationship with urban green spaces as a part of nature they respect.
