ارزيابي اثر تيمارهاي مختلف بر شكست خواب بذر گياه بادآورد (Notobasis syriaca) به‌عنوان اولين گزارش در ايران

Effects of different treatments on seed dormancy breaking in Syrian Thistle (Notobasis syriaca) as the first report in Iran

به منظور ارزيابي اثر تيمارهاي مختلف بر شكست خواب بذر گياه بادآورد، دو آزمايش جداگانه در دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي خوزستان در سال 1396 با سه تكرار انجام گرفت. آزمايش اول شامل نه تيمارهاي فيزيكي، مكانيكي و شيميايي (شاهد، خراش­دهي سطحي، خراش­دهي سخت، سرمادهي مرطوب به مدت يك و دو هفته دردماي چهار درجه سلسيوس، خيساندن با آب داغ به مدت دو ساعت بدون خراش­دهي، خيساندن با آب مقطر در دماي 25 درجه به مدت دو ساعت با خراش­دهي، تيمار اسيد سولفوريك غليظ به مدت شش و 12 دقيقه) در قالب طرح كاملا ًتصادفي بود. آزمايش دوم به صورت فاكتوريل و شامل تيمارهاي هورموني (جيبرليك اسيد در غلظت­هاي صفر، 200، 400، 600، 800، 1000 پي­پي­ام و مدت زمان پرايمينگ در دو زمان 12 و 24 ساعت) در قالب طرح كاملاً تصادفي بود. بيشترين درصد جوانه­زني (40 درصد) در شرايط قرارگيري بذرها در اسيد سولفوريك غليظ به مدت 12دقيقه بود. نتايج آزمايش دوم نشان داد كه كاربرد جيبرليك اسيد براي 12 ساعت در تمامي غلظت­ها، منجر به 100 درصد جوانه­زني شد. بيشترين درصد جوانه­زني در مدت 24 ساعت (47 درصد)، در غلظت 200 و 400 پي­پي­ ام مشاهده شد. با افزايش غلظت جيبرليك اسيد، زمان رسيدن به 50 درصد جوانه­زني (T50) در تيمار 12 ساعت به صورت خطي كاهش يافت و از 31 ساعت در 200 پي­پي­ام، به 19 ساعت در 1000 پي­پي­ام رسيد. در تيمار 24 ساعت پرايمينگ، T50 از تابع گوسين تبعيت نمود و بيشترين زمان لازم براي دست­يابي به T50 در 600 پي­پي­ام (92 ساعت) به دست آمد. نتايج نشان داد كه در تيمار 12 ساعت پرايمينگ، بيشترين شاخص ويگور، به غلظت 400 پي­پي­ام پس از 12 دقيقه تيمار اسيد سولفوريك تعلق داشت. غوطه­وركردن بذرها به مدت 12 دقيقه در اسيد سولفوريك و پرايمينگ جيبرليك اسيد با 400 پي­پي­ ام به مدت زمان 12 ساعت جهت شكست خواب و افزايش شاخص ويگور بادآورد توصيه مي­شود.

To evaluate the effects of different treatments on seed dormancy breaking of Notobasis, two separate experiments were conducted at Agricultural Sciences and Natural Resources University of Khuzestan, in 2017 with three replications. The first experiment included nine physical, mechanical and chemical treatments (control, surface scarification, intense scarification, one and two weeks of chilling at 4°C, soaking into hot water for two hours without scarification , soaking in 25°C distilled water for two hours with scarification and acid treatment for six and 12 minutes) based on completely randomized designs (CRD). The Second experiment was hormone priming arranged as a factorial experiment based on completely randomized design with gibberellin concentrations (0, 200, 400, 600, 800 and 1000 ppm) and priming duration (12 and 24 hour) as the treatments. The highest seed germination (40%) obtained from 12 minutes of acid treatment. Results showed that seed germination reached to 100% after priming seeds with GA3 concentrations for 12 hours. However, increase the priming durations to 24 hours, significantly declined seed germination to 47% in 200 and 400 ppm of GA3 concentrations. The Increase of GA3 concentrations in 12 hours led to a linear reduction of T50 from 31 hours in 200 ppm to 19 hours in 1000 ppm). In 24 hours of priming treatment, T50 followed a Gaussian function and the highest T50 (92 hours) was obtained from 600 ppm. It is recommended to immerse the seeds for 12 minutes in sulfuric acid and prime with 400 ppm GA3 acid for 12 hours to break dormancy and increase the vigor index.