ارزيابي اثر خاك‌ورزي، تنش آبي و كود نيتروژن بر كيفيت علوفه ذرت در كرج

Effect of tillage, water stress and nitrogen fertilizer on forage quality of maize in Karaj

براي مطالعۀ اثر نيتروژن به همراه رژيم‌هاي آبياري بر عملكرد و كيفيت ذرت علوفه­اي كشت‌شده در خاك‌ورزي مرسوم و حفاظتي، آزمايشي در سال 1397 به صورت كرت­هاي دو بار خردشده در قالب بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعۀ دانشگاه تهران اجرا شد. خاك‌ورزي به‌عنوان عامل اصلي در دو سطح (بي‌خاك‌ورزي و مرسوم)، تنش آبي به‌عنوان عامل فرعي در سه سطح 30، 60 و 90 درصد نياز رطوبتي و كود نيتروژن به‌عنوان عامل فرعي‌فرعي در سه سطح صفر، 50 و 100 درصد ميزان توصيه‌شده بر روي صفات كيفي (DMD، WSC، CP، ADF، NDF، CF و Ash) و ماده خشك گياه ذرت مورد بررسي و مطالعه قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه بيشترين ماده خشك توليدي ذرت (3/18 تن در هكتار)، به تيمار بدون تنش آب در خاك‌ورزي مرسوم تعلق داشت و ماده خشك توليدي (7/2 تن در هكتار) در تيمار تنش شديد آب و بي‌خاك‌ورزي مشاهده شد. بيشترين درصد پروتئين خام در علوفه ذرت (12/22 درصد) مربوط به تيمار 100 درصد كود نيتروژن به همراه عدم‌وجود تنش آب در خاك‌ورزي مرسوم بود و كمترين آن (11/6 درصد) به تيمار عدم كاربرد كود نيتروژن و تنش آبي متوسط در سيستم خاك‌ورزي حفاظتي تعلق داشت. بيشترين درصد الياف نامحلول در شوينده اسيدي در علوفه ذرت (25/43 درصد) در تيمار 100 درصد كود نيتروژن به همراه تنش آبي شديد در خاك‌ورزي حفاظتي مشاهده شد و كمترين شوينده آن (13/27 درصد) از تيمار 100 درصد كود نيتروژن به همراه تنش آبي متوسط در خاك‌ورزي حفاظتي به‌دست آمد. از لحاظ زراعي، به نظر مي‌رسد كه امكان دست‌يابي به اهداف خاك‌ورزي حفاظتي در كوتاه مدت ميسّر نيست؛ به عبارت ديگر، خاك‌ورزي حفاظتي پس از طي دوران گذار تأثيرگذار خواهد بود. همچنين، افزايش مقدار نيتروژن در شرايط تنش آبي تأثير مثبتي بر خصوصيات كيفي علوفه نداشت.

To study the effect of nitrogen fertilizer and irrigation regimes on yield and some qualitative traits of forage maize cultivated under traditional and conservational tillage systems, an experiment was conducted in 2018 in split-split plot on randomized complete block design with three replications in University of Tehran. The effects of tillage as main factor in two levels (traditional and no-till), water stress as the sub-factor in three levels (30%, 60% and 90% of moisture requirement) and nitrogen fertilizer as a sub sub-factor at three levels (0%, 50% and 100% of the recommended rate) were studied on qualitative traits (DMD, WSC, CP, ADF, NDF, CF and Ash) and dry matter of maize plant. The results showed that the highest dry matter of maize (18.3 t ha-1) was obtained from no-water stress treatment under traditional tillage which was and the lowest (7.2 t ha-1) was observed in severe water stress under no-till condition. 100% nitrogen fertilizer treatment with no-water stress under traditional tillage produced the highest percentage of crude protein (12.22%)and non-nitrogen fertilizer and moderate water stress treatment under no-till resulted in the lowest crude protein (6.11%) . The highest (25.43%) and lowest (13.27%) percentage of acid detergent fiber in corn forage was obtained from 100% nitrogen fertilizer with severe water stress under conservation tillage and 100% nitrogen fertilizer with moderate water stress under no-till conditions, respectively. Agronomically, it seems that it is not possible to achieve the aims of no-till in short-term. In other words, conservation tillage will be effective after the transition stage. Also, increasing nitrogen content under water stress did not have a positive effect on forage quality.