الگوي روابط معناي «مكانهاي عمومي با‌كيفيت» از منظر انديشه اسلامي‌-ايراني

Model of meaning relationship of “High quality public places” from Islamic-Iranian thought perspective

هر مخاطب با قرارگيري در مكانهاي عمومي، معاني بسياري را در ذهن خود تداعي مي‌كند و سپس اين معاني را در منظومه‌اي كلي و در ارتباط با يكديگر قرار مي‌دهد. و بر مبناي آن قضاوت كيفي ميكند. كه آيا مكان باكيفيت است يا نه؟ الگوي روابط معنايي، مبناي فهم كلي معناي مكان و كيفيت معناي مكانهاي عمومي شهري است. يكي از عوامل شكل‌دهنده اين الگو، زمينه انديشه اي جامعه است. فهم يك فرد مجهز به انديشه اسلامي-ايراني از مكان‌هاي عمومي با فهم يك فرد با زمينه انديشه‌اي متفاوت، داراي تمايزاتي است. سوال اصلي اين است كه كدام الگو قضاوت كيفي معناي مكان را متاثر از زمينه انديشه اي بهتر تبيين ميكند. متناظر اين سوال، هدف تبيين الگوي روابط معناي مكانهاي عمومي از منظر انديشه اسلامي‌-ايراني است. در اين پژوهش، روش تحقيق نظريه زمينه بنياد با رويكرد كيفي، مبتني بر 15 مصاحبه ي نيمه‌ساختاريافته بكارگيري شده و مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار «مكس كيودا» در سه مرحله (باز، محوري و گزينشي) كدگذاري شده اند. نتايج حاكي از آن است كه شاخصهاي تقريباً يكساني در خصوص معناي مكان در ادبيات عام و شهرسازي اسلامي-ايراني وجود دارد، اما مهم چيدمان، نظم و آرايش اين شاخصها در قالب الگوي روابط معاني است كه در قالب 8 وجه به شكل خيمه معناي مكان، شامل: «طبيعي-زيست‌محيطي، مادي-معيشتي، اجتماعي-مردمي، هنجاري، هويت و اصالت، قدرت، پاكي و رواني» و يك مقوله محوري «تذكر و توجه به عالم بالا» ترسيم گرديده است. اين الگو داراي سه ويژگي اصلي: استعلايي بودن، مكمل بودن و سلسله‌مراتبي بودن است. برمبناي اين الگو قضاوت كيفي هر مكان عمومي شهري در درجه اول با هشت وجه صورت مي گيرد و سپس مقوله محوري «تذكر، توجه(توحيد)» بعنوان جوهر كيفيت معناي مكان، دال مركزي و تكميل كننده كيفيت معنا در ادراك مخاطبان و مبناي قضاوت آنها است.

This article is written because of the lack of a model for understanding the relationship of the meaning of public space in the perceivers's minds. The results of the study showed that there are two types of levels in any observer's mind that the first are straight, immediate and referential, and the second are implicit, secondary and normative. In fact the secondary thought are a basis for knowing a place as high quality or not. For example everyone considers a clean public place or a place with law as a desirable place. However these places could have not been known as a quality places, if they are impure (according to Islamic rules) or there is a sin in it. With this example, it is cleared out that the secondary meaning plays an important role in the qualitative judgment of public places. Therefore in suggested model, a first levels are around the circle and the secondary are in a center of that and also this model is arranged by some components that has some properties such as a) Transcendental and uplifting, b) Being complementary and c) Hierarchy.in an example meaning relationship could be like atent with a main coulmn and some strings, implicit, secondary and normative meanings are like a main coulmn and straight, immediate and referential meanings are like strings. Finally,quality of holdfast arrange around it.