بررسي حريم شخصي در فضاهاي باز خانه‌هاي سنتي مازندران با استفاده از تكنيك نحو فضا

Investigating privacy in the open spaces of traditional houses in Mazandaran using space syntax technique

خانه، مهم‌ترين مكان براي بازيابي آرامش و تجديد دوباره حيات در زندگي انسان‌ها است. محلي براي بودن در كنار خانواده، تعاملات اجتماعي، استراحت، انجام فعاليت‌هاي موردعلاقه و رهايي از تنش‌هاي روزمره انسان مي‌باشد. با گذشت زمان و پيشرفت تكنولوژي بسياري از تعاريف زندگي روزمره ما دچار تغيير شده‌اند. مفهومي كه به‌طور قطع كماكان حفظ‌شده است مفهوم حريم شخصي انسان‌ها مي‌باشد. معماران سنتي ايران سعي بر طراحي خانه‌هاي همگام با حفظ اصول محرميت در فضاهاي باز و بسته خانه‌ها داشته‌اند اما به‌مرورزمان با رشد آپارتمان‌نشيني، پيشرفت تكنولوژي ساخت و تلفيق فرهنگ غرب با فرهنگ ايراني- اسلامي، رعايت اصول محرميت در خانه‌ها مخصوصاً در فضاهاي باز روبه‌زوال رفته است. استان مازندران ازجمله مناطقي است كه دچار تغييرات نامناسب ساختمان‌سازي بسياري شده است. هدف اصلي پژوهش حاضر، شناخت و بررسي نقش مؤلفه‌هاي اثرگذار از نحو فضا بر ميزان حريم خصوصي در فضاهاي باز خانه‌هاي سنتي شهر مازندران مي‌باشد. اين پژوهش با استخراج الگوهاي رعايت حريم خصوصي در خانه‌هاي مازندران در پي يافتن الگوهاي كالبدي حفظ حريم خصوصي در فضاهاي باز خانه‌هاي مازندران است. در اين پژوهش ابتدا از طريق مطالعات ميداني به يافتن الگوها و سپس با استفاده از تكنيك نحو فضا و نرم‌افزار Depthmap به بررسي شاخص‌هاي عمق، ارتباط و هم پيوندي و ايزويست در بناها پرداخته خواهد شد. نتايج به دست آمده از پژوهش حاضر نشان خواهد داد كه فضاي باز بر ميزان محرميت فضايي نقش مهم و اساسي دارد همچنين هندسه و موقعيت قرارگيري حياط نسبت به بنا تأثير دوچنداني بر ميزان ديد رؤيت‌پذير ناظرين به فضاهاي مختلف خانه دارد. به گونه‌ايي كه در حياط‌هايي كه داراي هندسه نامنظم و قرارگيري در بخش‌هاي مياني، پشتي و جانبي مي‌باشند، ميزان رؤيت‌پذيري از درب ورودي به بخش‌هاي مختلف خانه به حداقل مي‌رسد. همچنين با افزايش شاخص عمق و ارتباط در فضاهاي باز خانه‌هاي سنتي ميزان حريم خصوصي افزايش پيدا مي‌كند.

Home is the most important place to restore peace and revitalize human life. It is a place to be with family, social interactions, relax, do favorite activities and get rid of daily human tensions. With the passage of time and the advancement of technology, many definitions of our daily lives have changed. A concept that is still firmly preserved is the concept of human privacy. Traditional Iranian architects have tried to design houses while maintaining the principles of privacy in open and closed spaces of houses, but over time, with the growth of apartment living, development of construction technology and the integration of Western culture with Iranian-Islamic culture, observance of privacy in homes, especially in open spaces, has declined. Mazandaran province is one of the regions that has undergone many inappropriate construction changes. The main purpose of this study is to investigate the role and knowledge of the components affecting the syntax of space on the open spaces of traditional houses in Mazandaran. This study seeks to find physical patterns of privacy in the open spaces of Mazandaran houses by extracting patterns of privacy in Mazandaran houses. In this research, first, through field studies, patterns are found and then, using the space syntax technique and Depthmap software, the indices of depth, connection and interconnection and isoust in the building will be studied. The results of the present study showed that open space has an important and fundamental role on the level of spatial privacy and also the geometry and location of the yard relative to the building has a double effect on the visibility of observers to different spaces of the house. In such a way that the yards that have irregular geometry and are located in the middle, back and side sections, the visibility of the entrance door to different parts of the house is minimized and also the privacy is increased by increasing the depth and caution index in traditional open house he does.