گوت كِ مال

Gut ke māl

سياه‌چادر نوعي مسكن عشايري است كه ساختار آن متناسب با عوامل جغرافيايي و فرهنگي هر ايل تعيين مي‌شود. ساختار سياهچادر ايل سنگسر(مشهور به گوت) تركيبي از دستبافتهها با مصالح بنايي است. بسترسازي در سياهچادرهاي ساير ايلات نيز انجام ميشود با اين تفاوت كه در زيرسازي سياهچادرهاي ايل سنگسر(مشهور به گوتكِمال) علاوه بر ايجاد حريم و بستري هموار با ايجاد ديوارهها و سكوهايي كوتاه با مصالح بنايي نوعي فضاسازي صورت ميگيرد كه پس از برچيدن سياهچادر باقي ميماند و در سال بعد با مرمتهاي جزئي مجدداً مورداستفاده قرار ميگيرد. در دهههاي اخير با افزايش خانهسازي در ييلاقات استفاده از سياهچادر كمرنگ شده، لذا شناسايي و مستندنگاري معدود نمونههاي باقيمانده في‌نفسه ارزنده است. در اين مقاله با شناسايي و بررسي 5 نمونهي موجود از زيرسازي سياهچادرهاي ايل سنگسر به روش توصيفي ـ تحليلي، يك دستهبندي از ساختار اين زيرسازيها ارائه شده است. متغيرهاي بررسي‌شده شامل موقعيت و ويژگي استقرارگاهها در منطقه، تأثير توپوگرافي و شرايط جغرافيايي بر طراحي، ابعاد، كاربري، فرم، دسترسي و مصالح است. نتايج نشان ميدهند تغييراتي در ابعادوفرم، نوع مصالح و فضاهاي ارتباطي و جابه‌جايي كاربريها در نمونههاي جديد به وجود آمده‌است. به نظر ميرسد ادامهي اين روند، گوتها را از كاربري و كارآمدي اصيل خود دور خواهد‌كرد.

Sangsarnomads are one of the most famous nomadic tribes in Iran-Semnan province. In their siah-chador (known as “gut”) there is a special composition of hand woven as tent and masonry material as substructure (known as “gut-ke-mal”). Gut-ke-mal remains in the summer pastures and usually will be applied in next migrations. Application of siah-chador reduced due to building villa housing in the summer pastures of the area in last decades. So it is valuable itself to document the remained examples of gut-ke-mal which are affected by climatic agents year by year. The structure of this plan is more complex and practical in the black tent of Sangsarnomad than other nomads. The article identifies 5 contemporary gut-ke-mals and classifies them through some physical and functional variants (including site situation, topography, dimensions, function, form, access and material) based on descriptive-analytical research method.. Outcomes show that new ones have rectangular interior forms, manufactured material usage and smaller dimensions in compare with the original and changes in the dimensions of the form, the type of materials and communication spaces, and the movement of land uses in the new samples. The trend seems to far gut-ke-mal away from its original function and eventually its original nature