بررسي نقش واسطه اي مسئوليت پذيري در رابطه بين الگوهاي ارتباطي خانواده و ادراك از محيط كلاس با پيشرفت تحصيلي دانش آموزان

Investigating the mediating role of responsibility in the relationship between family communication patterns and perception of the classroom environment with students' academic achievement

مقدمه: پيشرفت تحصيلي دانش آموزان و بررسي عوامل تأثير گذار بر آن، موضوع مهمي است كه بخش عمده اي از پژوهش هاي علوم تربيتي را به خود اختصاص داده است. هدف از پژوهش حاضر بررسي نقش واسطه اي مسئوليت پذيري در رابطه بين الگوهاي ارتباطي خانواده و ادراك از محيط كلاس با پيشرفت تحصيلي دانش آموزان متوسطه اول بود. روش: جامعه آماري شامل كليه دانش آموزان دختر و پسر پايه سوم متوسطه اول شهر دهدشت در سال تحصيلي 96-95 بود. براي دستيابي به هدف پژوهش نمونه اي به حجم 266 نفر به شيوه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي از جامعه آماري فوق انتخاب و به پرسشنامه هاي الگوي ارتباطي خانواده فيتز پاتريك و ريچي (2002)، پرسشنامه ادراك از محيط كلاس فراسر و مك روبي (1996) و پرسشنامه سنجش مسئوليت پذيري كردلو (1389) پاسخ دادند و از معدل تحصيلي جهت سنجش پيشرفت تحصيلي استفاده شد. جهت جهت تجزيه و تحليل داده ها از تحليل معادلات ساختاري (AMOS)، و جهت تعيين پايايي ابزارها از آلفاي كرونباخ استفاده شده است. نتايج: يافته ها پس از تحليل نتايج نشان داد كه الگوهاي ارتباطي خانواده بر پيشرفت تحصيلي فرزندان اثر مستقيم و معنادار دارد. همچنين الگوهاي ارتباطي خانواده بر پيشرفت تحصيلي از طريق مسئوليت پذيري اثر غير مستقيم دارد. ادراك از محيط كلاس بر پيشرفت دانش آموزان اثر مستقيم و معني­دار دارد. همچنين ادراك از محيط كلاس بر پيشرفت تحصيلي از طريق مسئوليت پذيري اثر غير مستقيم دارد. مسئوليت پذيري نيز بر پيشرفت تحصيلي دانش آموزان اثر مستقيم و معنادار دارد. به طور كلي نتايج نشان داد كه مسيرهاي مستقيم و غيرمستقيم(از طريق مسئوليت پذيري) الگوهاي ارتباطي خانواده و ادراك از محيط كلاس بر عملكرد تحصيلي معني دار بوده است. نتيجه گيري: مسئوليت پذيري در رابطه بين الگوهاي ارتباطي خانواده، ادراك از محيط كلاس و پيشرفت تحصيلي دانش آموزان نقش واسطه اي دارد.

Introduction: Students' academic achievement and the study of affecting factors, it is an important issue that has been a major part of educational science research. The main purpose of this study was to investigate the mediating role of responsibility in the relationship between family communication patterns and perception of the classroom environment with academic achievement of junior high school students. Method: The statistical population included all male and female students of the third grade of the first high school of Dehdasht city in the academic year 1995-96. To achieve the pupurpose of this research, a group of 266 people was selected by stratified sampling method from the statistical population and responded to the Fitz Patrick and Ritchie (2002) family communication pattern questionnaire, Fraser and McRoby perception of the classroom questionnaire (1996) and the Kurdlo responsibility measurement questionnaire (2010). The grade point average was used to measure academic achievement. In order to analyze the data, Structural Equations Analysis (AMOS) was used, and Cronbach’s alpha was used to determine the reliability of the tools. Results: Findings after analyzing the results showed that family communication patterns have a direct and significant effect on children's academic achievement. Family communication patterns also have an indirect effect on academic achievement through responsibility. Perception of the classroom environment has a direct and significant effect on students' progress. Perception of the classroom environment also has an indirect effect on academic achievement through responsibility. Responsibility also has a direct and significant effect on students' academic achievement. In general, the results showed that direct and indirect paths (through responsibility) of family communication patterns and perception of the classroom environment were significant on academic performance. Conclusion: Responsibility has a mediating role in the relationship between family communication patterns, perception of the classroom environment and students' academic achievement.