اثر سامانه كودي هيدروژل – اوره كندرها بر مؤلفه‌هاي فلئورسانس كلروفيل و مورفولوژيكي جو تحت تنش خشكي

Effect of slow release urea-hydrogel complex on chlorophyll fluorescence and morphological traits of barley under drought stress

به‌منظور بررسي اثر سامانه كودي هيدروژلي كند‌رهاي حاوي اوره بر مؤلفه‌هاي فلئورسانس كلروفيل و مورفولوژيكي جو تحت تنش خشكي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 97-1396 در گلخانه پرديس ابوريحان دانشگاه تهران انجام شد. تركيب سطوح فاكتوريل به‌صورت عامل كودي حاوي نيتروژن از منبع اوره در پنج سطح عدم كاربرد كود نيتروژن، معادل 125 و 65 كيلوگرم در هكتار نيتروژن به‌صورت فاقد و داراي سامانه هيدروژلي و عامل تنش خشكي در سه سطح 70، 50 و 30 درصد رطوبت ظرفيت زراعي بودند. تنش خشكي سبب كاهش سطح برگ پرچم شد و كمترين مقدار (13/12سانتي‌متر مربع) متعلق به تنش شديد بود. همچنين كاهش وزن خشك برگ پرچم، تعداد پنجه و SPAD را در پي داشت. تيمار‌هاي داراي سامانه و مقدار بيشتر نيتروژن فاقد سامانه، سبب حصول بيشترين مقادير فلئورسانس ماكزيمم (Fm) و متغير (Fv) شدند. در تنش ملايم، تيمار‌هاي داراي نيتروژن، بيشترين مقدار Fv/Fo را داشتند و تيمار‌هاي داراي سامانه هيدروژلي، بيشترين مقدار شاخص كارائي بر پايه جذب (PIABS) را توليد كردند كه برابر با 1/66 و 1/60 بود. در تنش خشكي شديد، كم‌ترين مقدار فلئورسانس حداقل (Fo)، به مقدار بيشتر نيتروژن حاوي سامانه برابر با 10913 تعلق داشت. سامانه كودي حاوي بالاترين مقدار نيتروژن، باعث ايجاد بيشترين سطح برگ پرچم (16/8سانتيمتر‌مربع)، قطر ساقه (4/2ميليمتر) و SPAD (43/6) شد. مي‌توان نتيجه گرفت كه فراهم بودن بهتر نيتروژن در رقم گوهران، اثر مطلوبي بر پارامتر‌هاي فلئورسانس كلروفيل و رشدي، به‌خصوص در تنش خشكي داشت و كاربرد سامانه هيدروژلي مي‌تواند سبب بهبود اين صفات شود.

To study the effect of slow release hydrogel-urea complex (SRHUC) on chlorophyll fluorescence and morphological parameters of barley under drought stress, an experiment was performed in 2017-2018 as factorial in Randomized Complete Block Design (RCBD) with three replications in the greenhouse of Aburaihan campus of University of Tehran. The combination of factorial levels were as fertilization factor containing nitrogen (N) from urea source in five levels of no N application, equivalent 125 and 65 kg.ha-1 N without and with SRHUC as CU-N125, CU-N65, SRHUC-N125 and SRHUC-N65, respectivly and drought stress in three levels of 70, 50 and 30% FC. Drought stress decreased flag leaf area and the lowest value (13.12 cm2) belonged to 30% FC. Furthermoreit decreased flag leaf dry weight, total number of tiller and SPAD index. SRHUC-N125, SRHUC-N65 and CU-N125 have showed the highest values of maximum (Fm) and variable (Fv) fluorescences. In 50% FC, N-containing treatmenats had the highest Fv/Fo and SRHUC treatments showed the highest performance index based on absorption (PIABS) that were equal to 1.66 and 1.60. In 30% FC, the lowest value (10913) of minimum fluorescence (Fo) was related to SRHUC-N125. SRHUC-N125 caused the highest flag leaf area (16.8cm2), stem diameter (4.2 mm) and SPAD index (43.6). It can be concluded that better N availability in Goharan cultivar, had favorable effects on chlorophyll fluorescence and growth parameters, especially in drought stress, and SRHUC application might result in more appropriate chlorophyll fluorescence and growth characteristics