بررسي تاريخچه تكتونيكي تاقديس سفيدزاخور، استان فارس

Investigation of tectonic history of Sefid-Zakhor anticline, Fars province

تاقديس سفيد زاخور در ناحيه اي از فارس قرار دارد كه پتانسيل گازي در افق دهرم زياد است. مقاطع بازگردانده شده در سه بخش غربي، شرقي و مركزي اين تاقديس مطالعه شده اند. تغيير شكل در اين منطقه بواسطه تركيب تغيير شكل فشارشي و برشي ايجاد شده است و كج شدگي لايه ها در بخش انتهايي مقاطع در مرحله بدون دگرشكلي، حاكي از وجود صفحات برشي (افق هاي جدايشي) در مابين واحدهاي چينه شناسي است. بر اساس ترتيب تشكيل گسل ها در مقاطع، ابتدا راندگي هاي پيشرونده ايجاد و سپس با افزايش تغيير شكل، راندگيهاي پشتي ايجاد شده اند. تغيير شكل در اين منطقه مربوط به شروع تغيير شكل زاگرس در زمان ميوسن پيشين بوده و قديمي تر از آن نيست. با توجه به لايه هاي رشدي مشاهده شده در عضوكربناته سازند گچساران در تاقديس سفيدزاخور، فشارش و چين خوردگي در اين ناحيه در زمان ميوسن پيشين اتفاق افتاده است. بخش جنوب غربي زودتر شروع به تشكيل كرده و بصورت چين جدايشي با هندسه جعبه اي در بالاي افق جدايش تحتاني تشكيل شده است. در دگرشكلي هاي شديدتر، دگرشكلي به سمت شمال شرق اتفاق افتاده است و تاقديس بصورت يك چين جدايشي با هندسه جناغي درآمده است. هندسه چين در بخش شرقي بصورت يك چين با هندسه جعبه اي است. ميزان دگرشكلي در بخش شرقي تاقديس كمتر از بخش هاي مركزي و غربي آن است. بطور كلي ميدان سفيدزاخور و ميدان هاي اطراف آن بر اساس كنش و واكنش نيروي فشارشي منطقه و افق جدايشي شكل گرفته اند.

The Sefid-Zakhur anticline is located in an area of Fars province where the gas potential on the Dehram horizon is high. The restored sections have been studied in three western, eastern and central parts of this anticline, deformation in this area is caused by a combination of compressive and shear deformation and tilting of layers in the end sections in the non-deformation stage, it indicates the existence of shear plates (separation horizons) between the stratigraphic units. Based on the order of formation of faults on sections, it can be concluded that first progressive thrusts and then as the deformation progresses, back thrusts are formed. The deformation in this region is related to the beginning of the Zagros deformation and is not older than that. According to the growth strata observed in the carbonate member of Gachsaran Formation in Sefid-Zakhur anticline, compression and folding in this area occurred during the Early Miocene. The southwestern part began to form earlier and formed as detachment fold with box geometry above the lower detachment horizon. In the higher deformations, the deformation occurs to the northeast, and the anticline forms detachment fold with a chevron geometry. The geometry of fold in the eastern part is a box fold. The degree of deformation in the eastern part is less than the central and west parts. Generally, Sefid-Zakhor field and its surrounding fields are formed based on the action and reaction of the compressive force of the region and the separation horizon.