پديد آورندگان :
اﺻﻮﻟﯽ، ﺣﺴﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﺮﮐﺮد - داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزي، ﺷﻬﺮ ﮐﺮد، اﯾﺮان , ﮐﺮﯾﻤﯽ، اﺣﻤﺪ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﺮﮐﺮد - داﻧﺸﮑﺪه ﮐﺸﺎورزي - ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎك، ﺷﻬﺮ ﮐﺮد، اﯾﺮان , ﺷﯿﺮاﻧﯽ، ﺣﺴﯿﻦ داﻧﺸﮕﺎه وﻟﯽ ﻋﺼﺮ ( عج ) رﻓﺴﻨﺠﺎن - ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم و ﻣﻬﻨﺪﺳﯽ ﺧﺎك، رﻓﺴﻨﺠﺎن، اﯾﺮان
كليدواژه :
اﻧﺪازه ذرات ﺑﯿﻮﭼﺎر , ﺧﺎك آﻫﮑﯽ , ﺑﻘﺎﯾﺎي آﻟﯽ , ورﻣﯽﮐﻤﭙﻮﺳﺖ
چكيده فارسي :
افزودن بقاياي آلي به صورت بيوچار به خاك با هدف بهسازي آن، رهيافت جديدي در مديريت بقاياي آلي است. در پژوهشهاي قبلي، بيشترين تمركز محققان به مقدار بيوچار اضافه‌شده به خاك بوده است. اين تحقيق با هدف بررسي ويژگي‌هاي بيوچارهاي تهيه‌شده از منابع مختلف (كاه گندم، ورمي كمپوست و چوب درخت زردآلو) و اثرات مقادير و اندازه ذرات آن بيوچارها بر عملكرد و كارايي مصرف آب (WUE) گندم انجام شد. در آزمايشي فاكتوريل با طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار، اثر سه بيوچار مذكور در مقادير 0/5٪ (R1)، 1/5% (R2) و 3% (R3) وزني با اندازه ذرات 0/5≥ (S1)، 1-0/5 (S2) و 2-1 (S3) ميليمتر در دو سال زراعي متوالي بررسي شد. بيوچارهاي مورد مطالعه فقط در سال اول تا عمق 15-0 سانتيمتر به خاك اضافه شدند. در هر تكرار يك كرت شاهد هم در نظر گرفته شد. اثرات متقابل فاكتورهاي آزمايش (به‌جز اثر سال در مقدار بيوچار) بر عملكرد و كارايي مصرف آب معنيدار بود. مقايسه ميانگين عملكرد و كارايي مصرف آب در هر نوع بيوچار نشان داد كه در سال اول و دوم، تيمار بيوچار كاه گندم در مقدار R3و اندازه ذرات S2، بيشترين عملكرد به ترتيب 5200 و 6664 كيلوگرم در هكتار و كارايي مصرف آب به ترتيب 1/6 و 2/1 كيلوگرم بر مترمكعب را داشت. در سال اول، در تيمارهاي بيوچار ورمي كمپوست، بيشترين عملكرد (4517 كيلوگرم در هكتار) و كارآيي مصرف آب (1/4 كيلوگرم در مترمكعب) در مقدار R2 با اندازه ذرات S3 مشاهده گرديد. در همان سال، در بين تيمارهاي بيوچار چوب درخت زردآلو، تيمار با مقدارR3 با اندازه ذرات S3بيشترين عملكرد (3871 كيلوگرم در هكتار) و كارايي مصرف آب (1/2 كيلوگرم بر مترمكعب) را داشت. در سال دوم، در تيمار بيوچار ورمي كمپوست، بيشترين عملكرد (6615 كيلوگرم در هكتار) و كارايي مصرف آب ( 2/04 كيلوگرم بر مترمكعب) در مقدار R3 با اندازه ذرات S2 و در بيوچار چوب درخت زردآلو، بيشترين عملكرد (5263 كيلوگرم در هكتار) و كارايي مصرف آب ( 1/6 كيلوگرم بر مترمكعب) در مقدار R2 با اندازه ذرات S3 آن بيوچار مشاهده شد. در بين تمام تيمارهاي مورد مطالعه، بيشترين عملكرد و كارايي مصرف آب (در هر دو سال) در بيوچار گندم با مقدار R3و با اندازه ذرات بيوچار S2 مشاهده شد. نتايج نشان داد كه علاوه بر نوع بيوچار، اثر متقابل مقدار و اندازه ذرات بيوچار، اثر تعيين كنندهاي در افزايش ميزان عملكرد و كارايي مصرف آب داشت.
چكيده لاتين :
The use of organic waste in the form of biochar in order to ameliorate soil is a novel approach in the management of organic waste. In previous studies, researchers mostly focused on the amount of biochar that was added to the soil. However, the aim of this study was to investigate the characteristics of biochars prepared from different feedstock (wheat straw, vermicompost and apricot firewood) and the interaction effects of amounts and particle sizes of biochars on yield and water use efficiency (WUE) of winter wheat. In a factorial experiment with a randomized complete block design with three replications, the effects of these three biochars in the amount of 0.5% (R1), 1.5% (R2) and 3% (R3) with a particle size of ≤0.5 (S1), 0.5-1 (S2) and 1-2 (S3) mm were evaluated in two consecutive cropping years. The studied biochar were added to the soil only in the first year to a depth of 0-15 cm. A control plot was considered in each replication. The interactions of experimental factors (except interaction effect of year and biochar amount) on yield and WUE were significant. Comparison of average yield and WUE in each type of biochar showed that, in the first and second year, wheat straw biochar treatment of R3 S2 had the highest yield (5,200 kg ha-1 and 6664.3 kg ha-1, respectively) and WUE (1.6 kg m-3 and 2.1 kg m-3, respectively). In the first year, in vermicompost biochar treatments, the highest yield (4517.7 kg ha-1) and WUE (1.4 kg m-3) were observed in the R2 S3. In the same year, in apricot wood biochar, treatment R3 S3 had the highest yield (3871.7 kg ha-1) and WUE (1.2 kg m-3). In the second year, in vermicompost treatments, the highest yield (6615.7 kg ha-1) and WUE (2.04 kg m-3) was observed in the R3 S2 and, in the same year, in apricot wood biochar treatments, the highest yield (5263.7 kg ha-1) and WUE (1.6 kg m-3) was observed in the R2 S3. The highest yield and WUE (in the two years) was observed in wheat straw biochar with the R3 S2. These results showed that in addition to the type of biochar, the interaction of the amount and size of biochar particles had a decisive effect on increasing the yield and water use efficiency of wheat
