ﺗﺎﺛﯿﺮ آﺑﯿﺎري ﻗﻄﺮهاي و ﻏﺮﻗﺎﺑﯽ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺑﻬﺮه وري آب در دو روش ﮐﺸﺖ ﺑﺮﻧﺞ در ﻣﺎزﻧﺪران

Effect of Drip and Flood Irrigation on Water Productivity and Yield in Two Methods of Rice Cultivation

با توجه به اهميت كشت برنج، به ويژه در استان مازندران، ضروري است كه برنامه ­ريزي دقيقي براي استفاده بهينه از منابع آبي موجود در استان در بخش كشاورزي صورت گيرد تا تقاضاي آب براي توليد برنج كاهش يابد. به اين منظور، آزمايشي در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي در سه تكرار با چهار تيمار (روي رقم طارم هاشمي) طي سال زراعي 1399 در معاونت موسسه تحقيقات برنج كشور-در آمل اجرا شد. تيمارها شامل كشت رايج با آبياري غرقابي (T1)، كشت رايج با آبياري قطره­اي (T2)، كشت نشايي در بستر گلخراب نشده با آبياري قطره­اي (T3) و كشت مستقيم بذر در بستر خشك با آبياري قطره­اي (T4) بود. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده­ها نشان داد اثر روش­هاي كشت و آبياري بر ارتفاع بوته، عملكرد، آب مصرفي، آب آبياري، بهره ­وري آب مصرفي و بهره ­وري آب آبياري موثر بوده و از نظر آماري در سطح %1 و %5 معني­دار بود. بيش­ترين و كم­ترين مقدار عملكرد به ­ترتيب متعلق به تيمارهاي T1 و T4 با 4079 و 2876 كيلوگرم در هكتار بود. بيش­ترين بهره­وري آب مصرفي متعلق به تيمار T2 با 0/61 كيلوگرم در مترمكعب بود كه با كشت رايج با آبياري غرقابي (T1) اختلاف معني­داري نداشت. كم­ترين مقدار بهره­ وري آب مصرفي نيز با 0/45 كيلوگرم در مترمكعب متعلق به تيمار T4 بود. بيش­ترين و كم­ترين مقدار بهره­ وري آب آبياري به ­ترتيب متعلق به تيمارهاي T2 و T1 با 0/67 و 0/52 كيلوگرم در مترمكعب بود. بر اساس نتايج حاصل از اين آزمايش، تيمار كشت رايج با آبياري قطره­اي كاهش عملكرد قابل توجه­اي نسبت به تيمار كشت رايج با آبياري غرقابي نداشت و با صرفه­ جويي در مصرف آب ميزان بهره­ وري آب را افزايش داد؛ ازين رو تيمار كشت رايج با آبياري قطره­اي به­ عنوان بهترين تيمار در اين پژوهش شناخته شد.

Due to the importance of rice cultivation, especially in Mazandaran Province, it is necessary to plan carefully for the optimal use of water resources in the province in the agricultural sector, especially rice, to reduce water demand for rice production. For this purpose, an experiment was conducted in the form of a complete block-design with three replications and four treatments using Tarom Hashemi cultivar, during the 2021 crop year in the Rice Research Institute of Iran-Amol. Treatments included conventional planting with flood irrigation (T1) and drip irrigation (T2), transplanting in un-puddled bed with drip irrigation (T3) and direct seed cultivation in dry bed with drip irrigation (T4). The results showed that the cultivation method was effective on yield, plant height, water consumption and irrigation water, water productivity and water use efficiency and was statistically significant at 1% and 5% level of probablity. The highest and lowest yields belonged to T1 and T4 treatments with 4079 and 2876 kg/ha, respectively, and T2 had the highest water productivity with 0.61 kg/m3, which had no significant difference with T1. The lowest water productivity belonged to T4 with 0.45 kg/m3. The highest and lowest irrigation water productivity belonged to T2 and T1 with 0.67 and 0.52 kg/m3, respectively Based on the results, conventional planting with drip irrigation did not have a significant reduction in yield compared to conventional planting with flood irrigation and increased water productivity by saving water consumption Therefore, the conventional planting method with drip irrigation was recognized as the best treatment in this study.