اثر تنش پسماند فشاري بر مقاومت به سايش پره‌هاي كمپرسور توربين گاز IGT25+ از جنس فولاد 1.4923

Effect of Compressive Residual Stress on Wear Resistance of IGT25 + Gas Turbine Compressor Blades Made of 1.4923 Steel

فولاد ضد زنگ 1.4923 يكي از گزينه­ هاي ساخت پره ­هاي كمپرسور توربين گاز ايراني و درحال ارتقاء IGT25+ است. از آنجا كه سايش در قطعات توربيني يك مكانيزم مخرب بوده و در سايه ديگر مكانيزم­ هاي آسيب زا قرار مي­ گيرد و مقالات بسيار كمي در اين حوزه موجود است، در اين تحقيق نقش تنش پسماند ناشي از ساچمه كوبي بر مقاومت در برابر سايش فولاد 1.4923 بررسي شد. براي ايجاد تنش پسماند فشاري از عمليات ساچمه كوبي در زمان­هاي 5، 10، 15 و 20 دقيقه استفاده شد. بررسي ­هاي ريزساختاري به وسيله ميكروسكوپ­ هاي نوري (OM) و الكتروني روبشي (SEM) نشان دادند كه با افزايش زمان ساچمه ­كوبي، ضخامت ناحيه تغيير فرم پلاستيك افزايش مي ­يابد؛ طوري كه ناحيه تغيير فرم پلاستيك را مي­توان به سه ناحيه تغيير فرم پلاستيك شديد، تغيير فرم پلاستيك معمولي و ناحيه متاثر از تغيير فرم پلاستيك تقسيم بندي نمود. محاسبات روي نتايج تفرق پرتو ايكس (XRD) نشان داد كه با افزايش زمان ساچمه كوبي، ميزان تنش پسماند فشاري تا 694 مگاپاسكال افزايش مي ­يابد. با افزايش تنش پسماند فشاري در سطح نيز، مقاومت به سايش نمونه ­ها با توجه به افزايش چگالي نابجايي ­ها و خرد شدن دانه­ ها، تا ميزان 90 درصد افزايش يافت. بررسي­ سطوح سايشي به وسيله SEM نشان داد كه مكانيزم سايشي در نمونه­ ها سايش چسبان اكسيدي است و افزايش تنش پسماند نمونه ­ها سبب انتقال رژيم سايشي به سايش خراشان ملايم همراه با پديدار شدن مناطق كندگي شد.

1.4923 stainless steel is one of the options for producing Iranian gas turbine (IGT25) compressor blades and upgrading IGT25 +., as well as the importance of wear resistance in turbine parts and the small number of studies in the field of wear as a destructive mechanism of turbine parts, in this research the effect of residual stress caused by shot peening on the wear resistance of steel 1.4923 was investigated. To create the compressive residual stress, shot peening operations were used at 5, 10, 15 and 20 minutes. Microstructural studies by optical microscopy (OM) and scanning electron microscopy (SEM) showed that with increasing shot peening time, the thickness of the plastic deformation area increases so that the plastic deformation area can be divided into three plastic deformation areas. Severe, ordinary plastic deformation and the area affected by plastic deformation. Calculations on the results of X-ray diffraction (XRD) showed that with increasing shot peening time, the amount of compressive residual stress increases to 694 MPa. With increasing compressive residual stress on the surface, the wear resistance of the samples increased up to 90% due to the increase in the density of dislocations and grain refining. Also, the investigation of worn surfaces by SEM showed that the wear mechanism in the samples is oxide adhesive wear and increasing the residual stress of the samples causes the transfer of the wear regime to mild wear abrasion with the appearance of crater areas.