بازشناسي شاخص هاي برنامه ريزي و طراحي خيابان دوستدار كودك از ديدگاه كودكان (مطالعه موردي خيابان مصباح كرج)

Recognizing child-friendly street indicators with emphasis on children's views (Case Study: Mesbah Street, Karaj)

كودكان به عنوان بخشي از اعضاي جامعه داراي نيازها، تمايلات و سلايق خاص خود مي باشند. شهرونداني كه در زندگي اجتماعي به ويژه در نوع طراحي و شكل گيري كالبدي شهرها و محيط هاي مصنوع به فراموشي سپرده شده اند. هدف اين تحقيق بررسي نيازها و سلايق كودكان در ارائه شاخص هاي برنامه ريزي و طراحي فضاهاي شهري (خيابان) است. خيابان به عنوان مهمترين فضاي شهري نقش تأثيرگذاري در شكل گيري تصوير ذهني كودكان از شهر و محل زندگي خود دارد. سوالات اصلي تحقيق عبارت اند از اينكه شاخص هاي خيابان مطلوب از ديدگاه كودكان چيست؟ راهكارهاي اجرايي شاخص هاي فوق الذكر با توجه به فضاي مورد نظر تحقيق كدام اند؟ در اين تحقيق، به منظور شناسايي شاخص هاي طراحي و برنامه ريزي خيابان دوستدار كودك از روش مطالعه اسنادي و تحليل محتوا استفاده شده است به اين ترتيب كه در بررسي سوابق تحقيقاتي موجود در ايران و جهان، نظريات انديشمندان مطرح در اين زمينه و نيز بيانيه ها و بخشنامه هاي منتشر شده از سوي سازمان هاي مرتبط جهاني (يونسكو و يونيسف) از روش مطالعه اسنادي بهره گرفته شده است. همچنين براي بازشناسي شاخص هاي فوق از ديدگاه كودكان از روش تحليل محتوا استفاده شد. براي شناسايي نيازها و تمايلات كودكان، از دانش آموزان 12 تا 13 ساله مدرسه دخترانه هاجر واقع در خيابان مصباح كرج خواسته شد ويژگيهاي خيابان مورد نظر خود را در قالب انشاء بيان نمايند. در تعيين تعداد دانش آموزان از روش نمونه گيري نظري استفاده شد. براي بررسي داده هاي متني جمع آوري شده ابتدا مفاهيم مندرج در داده هاي متني استخراج، كدگذاري و بر اساس مطالب ارائه شده دسته بندي ها انجام شد و پس از دسته بندي مجدد با بررسي دادههاي متني فراواني كدها در هر يك از دسته ها بيان گرديد . در بازشناسي شاخص هاي مورد نظر كودكان از طريق تحليل محتواي دادههاي متني بيشترين فراواني در زمينه ابعاد و شاخص هاي مد نظر كودكان مربوط به بعد عيني و بصري و همچنين در ميان سه شاخص مطرح در اين حوزه شاخص هاي مربوط به غناي حسي از بيشترين اهميت از نظر كودكان را دارا بوده اند به اين ترتيب كه 28 درصد دادهها مربوط به بعد عيني و بصري بوده است. و شاخصهاي غناي حسي 55 درصد فراواني از ميان شاخصهاي بعد بصري و عيني را به خود اختصاص داده اند. و در مرتبه بعدي ابعاد اجتماعي با 24 درصد ، فعاليتي با 23/27 درصد و ذهني و رواني 15/27 درصد و در نهايت بعد زيست محيطي با 9/45 درصد كمترين ميزان اهميت را از نظر كودكان به خود اختصاص داده اند.

As part of the community, children have their own needs, desires, and preferences, Citizens who have been neglected in social life, especially in the design of cities and the creation of urban environments. The purpose of this research is to investigate the needs, desires and preferences of children in providing planning and design indicators for urban spaces. The main research questions are: What are the desirable street indicators from a children's perspective? What are the practical solutions for the indicators in the study area? In this research, documentary study method and content analysis were used to identify design and planning indicators of child-friendly Street. In order to identify the needs and desires of the children, 40 13- to 12-year-old students of Hajar Primary School in Mesbah Street in Karaj were asked to write down the characteristics of their desired street. To examine the collected textual data, the concepts contained in the textual data were first extracted, coded and categorized based on the content presented. After classification, the frequency of codes in each category was determined. Objective and visual dimension had the highest frequency in recognizing the desired indicators of children. As such, 28% of the data were related to the visual dimension. Social dimensions (24%), activity (23.27%), psychological (15.27%) and finally environmental (9.45%) were the least important factors for children.