شناسايي عوامل تأثيرگذار بر انتقال و توسعه فناوري فضايي در ايران

Identifying the factors affecting the transfer and development of space technology in Iran

لزوم تكيه‌بر اقتصاد دانش‌بنيان و ارتباط قوي بين مراكز پژوهشي و دانشگاه‌ها با صنايع امروزه بر كسي پوشيده نيست. امروزه در ايران طيف وسيعي از فناوري هاي پيشرفته در دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي توسعه مي يابند كه متأسفانه به‌ندرت تجاري‌سازي شده و يا به دنياي صنعت راه مي يابند. از سويي ديگر در بسياري از صنايع عموماً از فناوري‌هاي بالغ و يا از رده‌خارج براي توليد استفاده مي‌شود كه كاهش بهره‌وري و رقابت‌پذيري را در پي دارد. سرريز فناوري از نهادهاي پژوهشي به سمت صنايع مي‌تواند اين عدم تعادل را پوشش دهد. بدين منظور حمايت از انتقال فناوري‌هاي پيشرفته نظير فناوري‌هاي فضايي، به ساير صنايع مي‌تواند نقش اثرگذاري در رشد و اعتلاي كشور داشته باشد؛ لذا اين پژوهش در پي شناسايي و اولويت بندي عوامل تأثيرگذار بر انتقال و توسعه فناوري‌هاي فضايي در كشور است. در اين پژوهش شناسايي و بررسي عوامل تأثيرگذار بر انتقال و توسعه فناوري فضايي با استفاده از مباني نظري، مصاحبه با خبرگان و سپس مدل‌سازي ساختاري- تفسيري (ISM) انجام مي شود. همچنين نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه عوامل «ارتباطات بين سازماني»، «فقدان ساختار»، «مسئله وجود دره مرگ فناوري»، «مديريت دانش»، «پايگاه دانشي از فناوري‌ها»، «نقص در اطلاع‌ رساني»، «نگاه ميان‌ رشته‌اي»، «قابليت‌هاي ارتباط با حوزه دفاعي» و «فرار مغزها» بيشترين قدرت هدايتگري و نفوذ نسبت به ديگر عوامل دارند.

The need to rely on knowledge-based economics and the strong link between research centers, universities, and industries are not hidden from anyone today. Research centers and universities in Iran are mainly the origins of the development of a wide range of advanced technologies But unfortunately, these technologies are rarely commercialized. On the other hand, in many industries, mature technologies or out-of-class technologies are generally used for production, which leads to reduced productivity and competitiveness. Technology spillover from research institutions to industries can cover this imbalance. In this regard supporting the transfer of advanced technologies like space technologies to other industry sectors can be very impactful in the country's development, Therefore, the purpose of this study is to identify and prioritize the factors affecting the transfer and development of space technology in Iran. In this research, the factors affecting the transfer and development of space technology are identified using literature and interviews with experts; and then Interpretive structural modeling (ISM). The results of this study show that the factors of "inter-organizational communication", "lack of structure", "technology death valley", "knowledge management", "knowledge-base of technologies", "lack of information spread", "interdisciplinary view", " "Defense-related capabilities" and "brain drain" have the most guidance and influence amongst the other factors