رفتار و ساختار سازماني داعش: اساسي‌ترين آسيب‌پذيري و نقاط قوت

Behavior and organizational structure of ISIS: the most important weaknesses and strengths

مجموعه عواملي نظير خلأ قدرت، درماندگي دولت مركزي و دكترين تخريب خلاق قدرت هاي ضد مقاومت، سبب شدند تا طيفي از گروه هاي سلفي-تكفيري، در مدت چهار سال منطقه شامات و بين النهرين را دگرگون كنند. اكنون و در انتهاي سال 2020 (پاييز 1399)، ديگر نه از انقلاب يا بهار عربي در منطقه خبري هست و نه داعش بسان چهار سال قبل، شهرها را يكي پس از ديگري تصاحب مي كند. افول تحركات داعش و گروه هاي مشابه آن در سوريه و عراق، نبايد مانع مطالعه و ساختار سازماني آن گروه ها باشد. داعش به عنوان سازماني چابك و جهان گرا، بهرحال توانست در مدتي اندك، ده ها هزار مجاهد را جذب و سازماندهي كرده، بر ده ها شهر و آبادي حكمراني كند. شيوه تنظيمات سازماني و توليد و تثبيت وفاداري پرسنل به اهداف اين سازمان تروريستي، حاوي نكته ها و ظرافت هايي است كه مقاله حاضر به عنوان متني مستخرج از پژوهش و پروژه اي مفصل درصدد تشريح آنهاست. به طور مشخص، پرسش اساسي مقاله اين است كه از منظر رفتار، ساختار سازماني، گروه داعش در چه مواردي پر قدرت و ثمربخش عمل كرده و در چه مواردي آسيب پذيري استراتژيك داشته است. گفتني است اين پژوهش، روي گروه داعش تمركز نموده اما بسياري از يافته هاي آن ساير گروه هاي مشابه را نيز در بر مي گيرد كما اينكه خود سازمان داعش در بسياري از افكار و افعال، اشتراكات استواري با گروه القاعده دارد. همان گونه كه در پي مي آيد، گروه داعش در پنج زمينه داراي امتياز و تعيين كنندگي استراتژيك بود و در 9 مورد عميقاً آسيب پذير است. روش مورد استفاده اين مقاله براي وارسي و اولويت بندي 14 مورد از آسيب پذيري ها و نقاط قوت، تركيبي از سند پژوهشي، مشاهده ميداني و گفتگوي عميق بوده است.

It seems that ISIS has not disappeared and its activities in Afghanistan shows that this terrorist group is dangerous yet. On the experience of Islamic State in Iraq and Syria we can ask an easy question: what is the ISIS structural weaknesses and strength? The researcher of this article has asked this question from military experts and some businessmen that have evaluative experience from ISIS territory. According to deep dialogue of writer with them the most weakness of that group is anachronism or its birth in a new time. But ISIS has a huge strength that the most important of them is its Ideology and violence industry. Author concludes that ISIS can revive in some regions, spatially I countries that have corrupted or failed state.