كليدواژه :
ﺑﺮج دﯾﺪﺑﺎﻧﯽ ﭼﺎﻟﻪ ﻗﺎب , ﻧﯿﺎﺳﺮ , ﺗﻌﺎدل اﯾﺴﺘﺎ و ﭘﻮﯾﺎ , مرمت
چكيده فارسي :
برج ديدباني چاله‌قاب در محله‌اي به نام چاله‌قاب در نياسر قرار دارد. اين برج در دورۀ قاجار از جنس خشت و در دو طبقه ساخته شد. كاركرد آن ديدباني از شهر در مقابل اشرار، اطلاع‌رساني و گاه دفاع از نياسر بود. اين برج تا سال 1385ش به‌صورت مخروبه و ويران در نياسر ديده مي‌شد. در ميانۀ دهۀ هشتاد شمسي علاوه بر ثبت بافت تاريخي شهر در فهرست آثار ملي، طرح جامع شهر نيز آمادۀ ارائه شد. بر اساس اين اسناد، همۀ آثار تاريخي مي‌بايست در جهت سامان‌دهي محورهاي فرهنگي و تاريخي شهر، حفاظت و مرمت مي‌شدند؛ برج چاله‌قاب نيز در اين چرخه قرار مي‌گرفت. در اين مسير، چالشي اساسي وجود داشت و آن اينكه مرمت برج بايد محلۀ چاله‌قاب و محدوده‌هاي تأثيرگذار نياسر را تحت‌تأثير قرار مي‌داد و اهالي نياسري نيز مي‌بايست پس از مدتي از مواهب آن بهره‌مند مي‌شدند. بر اين اساس، الگوي تعادل پويا براي حفاظت برج انتخاب شد. مسئلۀ اصلي تحقيق، عدم معرفي مناسب برج چاله‌قاب و توجه به نقش آن در سامان‌دهي محلۀ چاله‌قاب و شهر تاريخي نياسر است؛ در اين خصوص دو پرسش مطرح شده است: 1. نقش و كاركرد برج چاله‌قاب در نياسر چه بوده است؟ 2. كاربست الگوي تعادل پويا در مرمت برج چاله‌قاب چه كمكي به شهر نياسر كرده است؟ با توجه به مسئلۀ تحقيق و پرسش‌هاي مطرح‌شده، هدف از انجام پژوهش، حفاظت از ارزش‌هاي موجود در محدوده‌هاي تأثيرگذار نياسر تعيين شد. اين پژوهش، كاربردي است و وجود منابع مادي تاريخي و اسناد مكتوب و شفاهي قديمي، استفاده از رويكرد تفسيرگرايي و راهبرد تفسيري تاريخي روش تحقيق را توجيه مي‌كند. مستندات متقن دربارۀ شناخت پيشينۀ برج چاله‌قاب وجود ندارد. اولين مستند، تصويري از دهۀ پنجاه شمسي است كه در آن، برج به‌صورت ويران ديده مي‌شود. منابع ديگري مانند كتب تاريخي، جغرافياي تاريخي و همچنين منابع شفاهي از قبيل استفاده از خاطرات جمعي اهالي مي‌تواند در اين زمينه كمك‌رسان باشد. علاوه بر آن، پراكندگي برج‌هاي مشابه در دشت كاشان نيز براي انجام مطالعات تطبيقي مناسب است. آگاهي‌رساني به ذي‌نفعان، جامعۀ محلي و مسئولان، بخشي از فرايند پيش‌بيني‌شده در الگوي تعادل پويا محسوب مي‌شود و به ايجاد مشاركت جمعي در مرمت برج منتهي مي‌گردد. اين الگو توانست با ارزش‌هاي به‌وجودآمده در حوزۀ محيطي باعث حفاظت و تداوم ارزش‌هاي فرهنگي و اجتماعي و سپس اقتصادي در محدوده‌هاي تأثيرگذار برج چاله‌قاب در شهر شود.
چكيده لاتين :
Chalehghab watchtower is located in Chalehghab neighborhood in Niasar. It has been built in the Qajar era and has two floors. Its function was to watch the city, to inform the people, and sometimes to defend Niasar against the villains. Until 2006, Chalehghab Tower was seen as a ruin in Niasar. The restoration of the tower could influence the Chalehghab neighborhood and Niasari People could be benefited from its restoration. Accordingly, the dynamic equilibrium model was selected to preserve this tower.
The main challenges of the research were the anonymity of the Chalehghab tower and the lack of proper attention to its organizing role in Niasar; in this regard, two questions were asked: First, what was the role and function of the Chalehghab tower in Niasar? Second, how could the dynamic equilibrium model help Niasar? This study aimed to preserve the present values in Niasar. The presence of the historical material resources and the old written and oral documents justified the use of the historical interpretive strategy and it seemed necessary to answer the raised questions. Informing stakeholders, the local community, and officials as parts of the process, predicted in the dynamic equilibrium model, led to collective participation in the restoration of the tower. This model has been able to protect and preserve the cultural, social, and, thus, economic values in the effective areas of the Chalehghab Tower in the city along with the values created in the field of environment
