عنوان مقاله :
مخارج توليد نسخۀ خطي هزارويك‌شب بر پايۀ براتي از آلبوم بيوتات
عنوان به زبان ديگر :
Costs of the production of the MS of the Hezār o Yek shab [One thousand and One Nights] based on a draft in an album kept at a royal production workshop [boyutāt]
پديد آورندگان :
بوذري، علي دانشگاه هنر - دانشكده تجسمي - گروه ارتباط تصويري و تصويرسازي، تهران، ايران , شفيعي علويجه، مريم دانشگاه شهيد بهشتي، تهران، ايران
كليدواژه :
هنر قاجار , نسخۀ خطي مصوّر , نگارگري , هزارويك‌شب , ابوالحسن غفاري , برات ديواني
چكيده فارسي :
نسخۀ هزارويك‌شب يكي از مهم‌ترين نسخه‌هاي خطي مصور ايراني است كه در دورۀ قاجار به دستور ناصرالدين‌شاه، در كارگاه كتاب‌آرايي سلطنتي تدوين شده است. اين نسخه نه‌تنها از منظر متن، بلكه از حيث تعداد نگاره‌ها و ويژگي‌هاي بصري آنها حائز اهميت است. در منابع معدودي، به چگونگي شكل‌گيري اين نسخه پرداخته شده است. در خصوص جزييات دستمزدهاي نگارگران اين نسخه، تا كنون دو سند يافت شده است: يكي مقاطعه‌نامچه‌اي ميان معيرالممالك و صنيع‌الملك و ديگري براتي ديواني محفوظ در آلبوم بيوتات كه در اين مقاله بررسي خواهد شد. سند اخير در پايان كار كتابت، مجلس‌سازي، و تذهيب و طلااندازيِ نسخهْ آماده شده و در آن، جزيياتي دربارۀ اجرت هر يك از فعاليت‌ها آمده و شيوۀ پرداخت از خزانه در هر سال معلوم شده است. مقايسۀ اين دو سند كه يكي در ابتداي كار و يكي در انتهاي كار تدوين شده، دربردارندۀ اطلاعاتي در باب تغييراتي است كه در پرداخت‌هاي طي هشت سال تدوين اين نسخه روي داده است.
چكيده لاتين :
The manuscript of the One Thousand and One Nights is one of the most important Iranian illustrated MSS which was commissioned by the Qājārid Naser al-Din Shah to be prepared at the Royal book-making workshop. This manuscript is of immense significance not only from the viewpoint of its text but also with respect to the number of its paintings and visual features. However, only a few sources have addressed the way this manuscript took form. Regarding the details of how the makers of this MS were paid, two documents have so far been found, the first being the contract made between Mo’ayyer al-Mamālek and Sani’ al-Molk); the second document is a Divāni money draft preserved in a boyutāt album, which is dealt with in this article. The latter document prepared after the completion of the copying, administration of paintings, illuminating, and gilding of the MS, shows details about the wages paid for each of the works done and the manner of payments from the treasury every year. A comparison between these two documents, one of which was prepared at the start of making the manuscript and the second at the end, will reveal certain information concerning the changes occurring in the payments during the eight years spent on the preparation of the manuscript.
