سنجش سطح توسعه پايدار با كاربرد شاخص توسعه انساني (مطالعه موردي: استان‌هاي شمال‌غرب كشور)

Assessing the Sustainable Development Level Using the Human Development Index (Case Study: Northwest Provinces)

مناطق مرزي در حيات اقتصادي، سياسي و فرهنگي كشورها نقشي اساسي ايفا مي كند. بنا به دلايل متعدد اين مناطق در مقايسه با ساير نقاط كشور، سطح توسعه يافتگي پايين­تري داشته و اين امر توجه و برنامه­ريزي بيشتري را براي توسعه اين استان­ها مي­ طلبد. اولين گام در بهبود وضعيت استان­هاي مرزي، تعيين سطح توسعه­ يافتگي اين استان هاست. در اين راستا، شاخص توسعه انساني، در حال حاضر، قابل قبول­ ترين ابزار براي اندازه‌گيري رفاه و توسعه اقتصادي بوده و محاسبه اين شاخص براي شناخت و تحليل وضعيت رفاهي استان­هاي مرزي ضروري به نظر مي­رسد. بنابراين، اين مطالعه با هدف سنجش و مقايسه سطح توسعه يافتگي استان­هاي شمال­ غرب كشور با استفاده از شاخص توسعه انساني انجام شده تا بتواند سطح مولفه­ هايي از قبيل درآمد، آموزش و بهداشت را در استان­هاي مذكور بسنجد. براي اين كار، شاخص توسعه انساني با استفاده از داده‌هاي سال­هاي 1391 تا 1393 براي استان­هاي مرزي شمال­غرب كشور محاسبه شده و سطح توسعه يافتگي آنها تعيين شده است. نتايج تحقيق نشان مي­دهد كه استان آذربايجان شرقي به لحاظ شاخص­هاي آموزشي، بهداشتي و درآمدي در مقايسه با ساير استان­ها وضعيت مطلوب­تري داشته و شاخص توسعه انساني بالاتري نسبت به آنها دارد. استان كردستان نيز از حيث شاخص­هاي مذكور بدترين وضعيت را داشته و پايين­ترين سطح توسعه انساني را داراست. همچنين شاخص توسعه انساني محاسبه شده نشان داد كه استان­هاي مورد مطالعه از سطح توسعه يافتگي متوسط برخوردار بوده و شاخص توسعه انساني آنها بين 0/5 و 0/8 مي­باشد. همچنين نتايج حاكي از صعودي بودن روند شاخص توسعه انساني در تمام استان­ها در بازه زماني مورد مطالعه است.

Border areas play a crucial role in the economic, political and cultural life of countries. Due to many reasons, these areas have a lower developmental level than other parts of the country, and this requires more attention and planning for the development of these provinces. The first step in improving the status of the border provinces is to determine the level of development of these provinces. In this regard, the Human Development Index is currently the most acceptable tool for measuring prosperity and economic development, and calculating this indicator is essential for understanding and analyzing the welfare status of border regions. Therefore, this study aimed to measure and compare the development level of the northwest provinces using the Human Development Index and analyse the level of HDI components such as income, education and health in these provinces. To do this, the Human Development Index has been calculated using the data from 1391 to 1393 for the northwest border provinces and their development level has been determined. The results of the research show that East Azarbaijan province has a better status in terms of educational, health and income indicators than other provinces, and has a higher human development index than them. Kurdistan province has the worst situation as the indicators and has the lowest level of human development. Also, the human development index showed that the studied provinces had a moderate developmental level and their human development index was between 0.5 and 0.8. Also, the results indicate that the trend of human development index is increasing in all provinces during the study period.