تحليل فضايي شاخص‌هاي كيفيت مسكن در نواحي شهري با رويكرد مسكن پايدار (مورد پژوهي: شهر زنجان)

Spatial analysis of Housing Quality Indices with Emphasis on Sustainable Housing Approach (Case study: Zanjan City)

شهرنشيني پديده جهاني قرن بيست و يكم تعريف مي‌شود؛ چراكه براي نخستين بار از آغاز تاريخ، بيش از نيمي از جمعيت جهان در شهرها زندگي مي‌كنند. با تداوم رشد شتابان شهرنشيني، شواهد حكايت از ناپايداري مناطق شهري به‌ويژه در كشورهاي در حال ‌توسعه دارد. در راستاي تعديل ناپايداري شهرها پارادايم توسعه پايدار شهري بيش از گذشته اهميت يافته است. در اين ميان مسكن به‌عنوان يك زيرساخت كالبدي و اجتماعي نقش مهمي در راستاي اهداف توسعه پايدار شهري بر عهده دارد كه همين امر مي‌تواند بايستگي پژوهش در زمينه مسكن پايدار را توجيه كند. بر اين اساس هدف پژوهش حاضر تحليل فضايي وضعيت شاخص‌هاي كيفيت مسكن از منظر پايداري در نواحي شهر زنجان مي‌باشد. روش تحقيق در اين پژوهش، با توجه به ماهيت و هدف آن توصيفي-تحليلي و نوع تحقيق، كاربردي است. روش گردآوري داده‌ها اسنادي با استفاده بلوك آماري نفوس و مسكن و نقشه‌هاي شهري سال 1390 مي‌باشد. بر اين اساس شاخص‌هاي كيفي مسكن با استفاده از روش‌هاي كمي در محيط GIS به سنجش و تحليل پرداخته شد كه نتايج يافته‌ها نشان مي‌دهد كه نواحي منطبق با محلات غيررسمي از پايداري خيلي كم و از كل مساكن محدوده موردمطالعه 14 درصد از پايداري خيلي زياد، 36 درصد از پايداري زياد، 27 درصد از پايداري متوسط، 8 درصد از پايداري كم، 15 درصد از پايداري خيلي كم برخوردارند. در ارتباط با افزايش ميران پايداري واحدهاي مسكوني با استفاده از مدل SWOT راهبردهاي ارائه گرديده است.

Urbanization is the global phenomena of the millennia and it is for the first time that more than half of the world population live in urban areas from the beginning of the history. The rapid and continuous trend of Urbanization filed the increased urbanized areas in developing areas face unsustainability problem. To manage this unsustainability, the sustainable development paradigm has gained ground more than ever. Housing as a phisio-sicual infrastructure has a critical role in sustainability process and it proves the nesseccity of this research. This paper aims at analyzing the housing quality indices of Zanjan from sustainability point of view. The research is survey based and the data gathered through documentary method. The field study and documentary data analyzed in ArcGIS environment with todim model. The findings indicate that the informal settlements suffer from low sustainability. Of the total number of hoses in Zanjan, 14 % has very good sustainability, 36% has good sustainability, 27% has moderate sustainability, 8% has weak sustainability and 15% has very weak sustainability situation. Finally some strategies has been suggested to improve the sustainability of housing quality indices.