تطبيق ادبي رساله زنده بيدار اثر ابن سينا با رمان هابيت تالكين

A Comparative Literary Criticism of Avicenna's Hayy ibn Yaqdhan and Tolkien's The Hobbit

با آغاز ترجمه آثار علمي مسلمانان در قرن 12 و 13 ميلادي توسط اروپاييان، سيل اين ترجمه ها در زماني كه مسلمانان در قله شكوفايي علمي بودند، به اروپا وارد شد. در اين ميان يكي از شاخه هاي مهم ترجمه، ترجمه آثار فلسفي و ادبي مسلمانان از عربي به لاتين بود. ابن سينا، يكي از دانشمندان مشهور ايراني بود كه آثار علمي او در حوزه پزشكي و فلسفه مورد استقبال گسترده اروپاييان قرار گرفت. رساله زنده بيدار (حي‌بن‌‌يقظان) ابن سينا، از نمايشي‌ترين و كهن‌ترين رساله‌هايي است كه در سال 1889 به زبان فرانسه ترجمه شده است، و شايد ترجمه انگليسي رساله ابن‌طفيل‌آندلسي با همين نام، و اشاره مستقيم ابن طفيل در رساله خود به رساله زنده بيدار (حي‌بن‌‌يقظان) ابن سينا، منشاء آشنايي تالكين با رساله ابن سينا وتحت تاثير قرار گرفتن او و الهام از آن براي نوشتن كتاب هاي رمان خود شده است. رمان هابيت نوشته جي آر آر تالكين يكي از جذاب ترين رمان هاي تخيلي فانتزي عصر حاضر است كه توانسته طرفداران بيشماري را به خود جذب كند. در اين پژوهش كوشش شده كه به روش تحليلي-توصيفي با نگاه به رويكرد ادبيات‌تطبيقي به سبك آمريكايي، اثرگذاري داستان «رساله زنده بيدار» ابن‌سينا بر پيكره داستان رمان هابيت( تالكين ،1385) عليرغم تفاوت در محتواي آنها، بررسي و اثبات شود.

With the surge in translation of Islamic scientific works in the 12-13 century AD by the Europeans, a large number of these translations became available in Europe when Muslims were at the height of their scientific glory. Avicenna was a well-known Iranian scholar whose works in medicine and philosophy were well received in Europe. Avicenna's Hayy ibn Yaqdhan is an ancient dramatic work that was translated into French in 1889. It is possible that the English translation of Ibn Tufail's book of the same name and his direct reference to Avicenna's Hayy ibn Yaqdhan led to the first contact of Tolkien with Avicenna's book as inspiration for the writing of his novels. The Hobbit by J. R. R. Tolkien is one of the most fascinating contemporary fantasy fictions that enjoys immense popularity. This study used a descriptive-analytical method, touching upon the American-style comparative literature, to demonstrate that Tolkien's The Hobbit (2006) was influenced by Avicenna's Hayy ibn Yaqdhan irrespective of difference in their content, and examined this influence.