مطالعه تطبيقي ماهيت حقوقي شرط قدرت بر تسليم در حقوق ايران، فرانسه و فقه اماميه

A Comparative Study of the Legal Nature of the Power to Delivery Requirement in the Law of Iran, France and Imamiyah Jurisprudence

قدرت بر اجراي تعهد در حقوق تعهدات به طور عام و قدرت بر تسليم مبيع در عقد بيع به طور خاص از شرايط صحت مطلق معاملات است؛ اما در ماهيت آن اختلاف است كه آيا اين قدرت، از اوصاف شخص متعهد است يا فارغ از مقدورات شخصي متعهد، از شروط موضوع تعهد است و تسليم و تسلّم چه از ناحيه متعهد و چه متعهدله و چه شخص ثالث كفايت مي كند؟ از يك ديدگاه، «قدرت بر تسليم مبيع» به استناد احكام بيع در قانون مدني از اوصاف بايع است؛ اگر چه ناتواني شخصي متعهد عامل بطلان معامله نيست و «قدرت بر اجراي تعهد» هم، همان «قدرت انسان متعارف بر اجراي تعهد» است. ديدگاه ديگر آن است كه قدرت بر اجراي تعهد از شروط موضوع تعهد است و نه از اوصاف و شرايط طرفين معامله. به عبارت ديگر، مقدور التسليم بودن موضوع، شرط است نه قادر بودن عاقد. هر يك از اين دو نظريه در نظام هاي حقوقي ايران، فرانسه و فقه اماميه طرفداراني دارد. هدف مقاله بررسي جامع قوانين، ادله حقوقي و دكترين طرفداران اين دو نظريه، با روش توصيفي– تحليلي مبتني بر منابع كتابخانه­اي است و اين نتيجه مي­ رسد كه شرط قدرت بر اجراي تعهد در هر سه نظام حقوقي مورد بحث، به مفهوم قابليت اجراي تعهد، به وضعيت و حالت مورد تعهد بستگي دارد نه توانايي متعهد.

Power over the performance of obligation in the law of obligations in general, and power to deliver the object of sale in the contract of sale in particular, are conditions for the absolute validity of transactions .But there is a disagreement relating to its nature whether this power is a characteristic of the obligor or regardless of the personal abilities of the obligor, it is one of the conditions of the subject of obligation, and taking over and delivery by the obligor, the obligee or a third party is sufficient? From one point of view, according to the rules of sale contract in the Civil Code, "power over the conceder of the seller" is one of the characteristics of the seller. However, the personal inability of the obligor does not render the contract null and "power to flfill the obligation" is the same as "the power of a conventional individual to fulfill the obligation". Another view is that the power to fulfill the obligation is a condition of the subject of the obligation and not of the characteristics and conditions of the parties to the contract. Each of these two theories has its advocates in the legal systems of Iran, France and Imamiyah jurisprudence. This article aims at comprehensively reviewing the laws, legal evidence and doctrines of the proponents of these two theories, using a descriptive-analytical method based on library tools. It is concluded that the condition of power over the performance of an obligatione in all three legal systems in question, in the sense of the ability to perform the obligation, depends on the status and state of the obligation, not the ability of the obligor.